расстара́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Вельмі стараючыся, раздабыць, набыць што‑н. За гаспадарку ненарокам Міхал на новым месцы ўзяўся: Каня, кароўку расстараўся. Колас. [Толя] спадзяваўся даведацца што-небудзь пра жыхароў са спаленых дамоў і расстарацца хоць кавалак хлеба. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
obuzdać
зак.
1. закілзаць;
obuzdać konia — закілзаць каня;
2. перан. утаймаваць, уціхамірыць;
obuzdać swawolę — уціхамірыць свавольства
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
spaść
I зак.
упасці; зваліцца;
spaść z konia — зваліцца з каня
II зак.
адкарміць; выкарміць; адпасвіць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
зае́сці, -е́м, -ясі́, -е́сць; -ядзі́м, -ясце́, -яду́ць; -е́ў, -е́ла; -е́ш; -е́дзены; зак.
1. каго (што). Тое, што і загрызці.
Воўк заеў каня.
Нуда заела (перан.: замучыла). Заелі вы мяне (перан.: замучылі) сваімі прыдзіркамі ды папрокамі.
2. што чым. З’есці што-н., каб заглушыць непрыемны смак.
З. лякарства цукеркай.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Зашчаміць, перашкодзіўшы руху (разм.).
У кулямёце нешта заела.
|| незак. заяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ацані́ць, ацаню́, ацэ́ніш, ацэ́ніць; ацэ́нены; зак.
1. каго-што. Вызначыць цану каго-, чаго-н.
А. каня.
А. хату.
2. што. Устанавіць узровень, ступень падрыхтаванасці.
А. веды школьнікаў.
3. перан., каго-што. Выказаць думку, меркаванне аб значэнні або каштоўнасці каго-, чаго-н.
Правільна а. учынак палявода.
|| незак. ацэ́ньваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. ацэ́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.; прым. ацэ́начны, -ая, -ае (паводле 1 знач.).
Ацэначная камісія.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
таталіза́тар
(фр. totalisateur, ад totaliser = падсумоўваць)
1) механічны лічыльнік на скачках, які паказвае суму грашовых ставак на таго ці іншага каня, а таксама бюро, якое прымае такія стаўкі і аддае выйгрыш;
2) гульня на грошы на скачках.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
vernágeln
vt
1) забіва́ць цвіка́мі
2) падко́ўваць (каня)
er ist wie vernágelt — разм. ён дурны́ як пень
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Wéihe
I
f -, -n заал. лунь, ка́ня
II
f -, -n царк. асвя(н)чэ́нне, пасвя(н)чэ́нне
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ла́тнік 1 ’тонкі лес, жэрдкі, прыгодныя для лат’ (Нас.). Да ла́та 2.
Ла́тнік 2 ’старая посцілка, якой накрываюць каня’ (Сцяшк.). Да ла́та 1 (гл.). Аб рэгіянальнай (гродзенскай) спецыфіцы словаўтварэння з суф. ‑нік гл. Сцяцко, Афікс. наз., 118.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
асядла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Прымацаваць сядло на спіне каня. Прачнуўся Дубяга далёка да дня, Хутчэй асядлаў баявога каня. Танк.
2. Разм. Сесці верхам на што‑н. Асядлаць бервяно. □ [Сцёпка] нарэшце ўхапіўся за галіну, падцягнуўся і асядлаў яе. П. Ткачоў. // Размясціцца па абодва бакі чаго‑н. Асядлаць дарогу. □ Танкавы корпус асядлаў абедзве шашы: на Смаленск і Сураж. Асіпенка.
3. перан. Разм. Поўнасцю падпарадкаваць сабе, прымусіць дзейнічаць па свайму жаданню. [Міхась:] — З нейкімі косамі ўсе ды з мянташкамі — па старым парадку. А мы са шваграм тэхніку асядлаем. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)