спірыты́зм, ‑у, м.
Містычная вера ў замагільнае жыццё душ памёршых і ў магчымасць зносін з імі. // Уяўныя для спірытаў зносіны з душамі памёршых пры дапамозе розных прыёмаў (вярчэння сталоў, сподачкаў і пад.) і праз медыумаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чы́сцец, ‑стца, м.
Тое, што і чысцілішча. / у вобразным ужыв. Зараз Жывень умеў ужо разбірацца ў падзеях. Жыццё моцна памяла яго, прапусціўшы праз вялікі маральны чысцец, зняло з вачэй ружовыя акуляры і загартавала характар. Майхровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вільго́та 1 ’адліга’ (Яруш., Нас., КТС). Запазычана з польск. wilgota ’макрата, вільгаць, вільготнасць’.
Вільго́та 2 ’ільгота, аблягчэнне’ (Нас.); ’выгада’ (карм., Мат. Гом.), перан. ’прыволле, раздолле’ (Юрч.). Укр. вільгота ’ільгота, аблягчэнне’, палес. вильгота ’тс’, рус. вольгота ’вольнае жыццё, воля, вольнасць, аблягчэнне’; ’прастор’; ’вызваленне ад дзяржаўнай павіннасці’. Беларуская лексема ўзнікла з ільгота з прыстаўным в‑. Рускія дыялектныя формы, магчыма, з’яўляюцца вынікам кантамінацыі з лексемай воля. Параўн., аднак (Шанскі, 1, В, 154–155). Украінская лексема, відаць, запазычана з бел. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Леге́нда ’народнае паданне аб якой-небудзь падзеі, асобе, якое выдаецца і ўспрымаецца як імавернае’, ’вымысел, што-небудзь неверагоднае’, ’сукупнасць умоўных знакаў на карце, плане’, ’надпіс на манеце’, ст.-бел. леенда ’апавяданне’ (1646 г.), смал. легендить ’малоць лухту, бязглуздзіцу’. Запазычана са ст.-польск. мовы (Булыка, Запазыч., 186) або з с.-лац. legenda ’жыцці святых, апавяданне пра жыццё святога’ < legendus ’тое, што трэба чытаць (штодзённа) у царкве (касцёле)’ < legere ’чытаць’ (Слаўскі, 4, 114–115; Фасмер, 2, 473 з літаратурай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
На́рад ’нашчадкі’ (Сержп. Грам.). Ад нарадзі́ць ’радзіць, даць жыццё’; магчыма, архаізм, у якім захавалася першаснае значэнне ’ўсе народжаныя, нашчадкі, род’, параўн. народ (гл.).
Нара́д 1 ’падрыхтаваныя да ткацтва кросны’ (мсцісл., Жыв. сл., Лебед., Мат. Гом.), ’увесь набор ткацкіх прылад’ (дзярж., З нар. сл.). Ад нарадзі́ць ’падрыхтаваць кросны да ткацтва’, да рад (гл.).
Нара́д 2 ’воз без драбін для вывазкі сена’ (Сержп. Земл.), нара́дка ’воз, у якім возяць гной’ (Жд. 2). Ад нарадзі́ць ’прыстроіць, падрыхтаваць’, гл. рад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Pein
f - боль, паку́та, катава́нне
j-m das Lében zur ~ máchen — ператвары́ць чыё-н. жыццё ў паку́ту
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Máde
f -, -n біял. лічы́нка, чарвячо́к
◊ er lebt wie die ~ im Käse — ≅ яму́ не жыццё, а ма́сленіца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Wírklichkeit
f - рэчаі́снасць, сапра́ўднасць; факт
in ~ — на са́май спра́ве
in die ~ úmsetzen — ператвары́ць у жыццё, ажыццяві́ць, здзе́йсніць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
суди́ться
1. (вести тяжбу) судзі́цца;
всю жизнь суди́лся то с одни́м, то с други́м усе жыццё судзі́ўся то з адны́м, то з другі́м;
2. страд. судзі́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
атруці́ць
1. vergíften vt; verséuchen vt; verpésten vt (паветра);
2. перан (зрабіць шкодны ўплыў) verdérben* vt; verbíttern vt; vergällen vt (жыццё);
атруці́ць свядо́масць verblénden vt, indoktriníeren vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)