Seris venit usus ab annis
Вопыт прыходзіць з гадамі.
Опыт приходит с годами.
бел. Замоладу дурань, пад старасць мудр. Як галава сівее, то чалавек мудрэе.
рус. Старый пёс на ветер не лает. Старый ворон не мимо каркает. Старый волк знает толк. Седина в бороду ‒ ум в голову. Старость опытом богата. Седая бородушка ‒ золотая головушка.
фр. On doit être sage quand on a la barbe au menton (Становишься мудрым, когда появляется борода). Qui a âge doit être sage (Кто в возрасте, [тот] должен быть умным).
англ. An old ox makes a straight furrow (Старый вол делает ровную борозду). Older and wiser (Старше и мудрее).
нем. Dank Erfahrung wird man klüger (Благодаря опыту становишься умнее).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Homo longus raro sapiens
Высокі чалавек рэдка бывае мудрым.
Высокий человек редко бывает мудрым.
бел. Вырас да неба, а дурань як трэба. Вялікая фігура, ды дура. Вялікая галава, ды пустая.
рус. Вырости вырос, а ума не вынес. Велик пень, да дурень. С осину вырос, а ума не вынес. Ростом с Ивана, а умом с болвана. Велика Федора, да дура, Иван мал, да удал. Велик дуб, да дуплист, а мал дуб, да здоров.
фр. Grosse tête, peu de sens (Большая голова, мало смысла). Longs cheveux, courte cervelle (Длинные волосы, ум короткий).
англ. The greatest calf is not the best meat (Самый большой телёнок ‒ не самое лучшее мясо).
нем. Groß ist der Baumstumpf, doch schlecht (Велик ствол дерева, но плох).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Мыс, мы́сік, мысок ’вострая частка сушы, якая выходзіць у мора, возера, раку’ (ТСБМ), ’вугал, насок, край’ (Гарэц., Нас., Бяльк.), ’нос лодкі’, ’лязо нажа’ (Касп.), мы́сікі ’канцы завязанай хусткі’ (стаўбц.). Рус. мыс, мысок, мысочек, мысик ’мыс’, ’выступ, вугал прадмета’, ’узвышша з вельмі крутымі схіламі’, ’край лесу’, ’адгор’е’, ’востраў’, ’галава рыбы’, ’грудзі каровы’. Бел.-рус. ізалекса (Вярэніч, Бел.-рус. ізал., 27). Прасл. mysъ генетычна звязана з мыса ’морда’, ’рыла’ (як, напрыклад, kopъ — kopa і інш. пары, гл. аб гэтым Ільінскі, AfslPh, 29, 162 і наст.). Параўн. адпаведнікі мыса ў іншых слав. мовах: чэш. mys < рус. мыс, славац. mys з чэш.; чэш. cip і польск. cypel з с.-в.-ням. zipf (суч. ням. Zipfel ’носік, насок’), балг. нос, серб.-харв. р̑т, славен. ŕt, макед. ’рт (што фармальна адпавядае бел. рот).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
spin2 [spɪn] v. (spun)
1. круці́ць; круці́цца, вярце́ць; вярце́цца;
spin a top пуска́ць ваўчо́к;
My head spins. У мяне кружыцца галава;
The room span round. Пакой паплыў перад вачыма.
2. пра́сці, снава́ць, сука́ць;
spin a web пле́сці павуці́нне
♦
spin a yarn раска́зваць ба́йкі
spin along [ˌspɪnəˈlɒŋ] phr. v. ху́тка ру́хацца, ху́тка е́хаць, не́сціся (на веласіпедзе, машыне і да т.п.)
spin out [ˌspɪnˈaʊt] phr. v. расця́гваць час;
spin out a story до́ўга і ну́дна раска́зваць што-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
сфінкс
(гр. sphinks)
1) гіганцкая каменная фігура ляжачага льва з чалавечай галавой як увасабленне магутнасці фараона ў Стараж. Егіпце;
2) крылатая істота з тулавам льва і галавой жанчыны ў старажытнагрэчаскай міфалогіі;
3) перан. загадкавая істота, незразумелы чалавек;
4) малпа з роду павіянаў з доўгай чырванавата-карычневай поўсцю; гвінейскі павіян;
5) буйны матыль сям. бражнікаў, мёртвая галава.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
немно́го
1. нареч., безл., в знач. сказ. няшма́т; нямно́га, ма́ла;
немно́го по́льзы от э́того няшма́т (нямно́га, ма́ла) кары́сці ад гэ́тага;
2. нареч. (чуть-чуть, слегка) тро́хі, крыху́;
немно́го голова́ боли́т крыху́ (тро́хі) галава́ балі́ць;
вы́пить немно́го воды́ вы́піць тро́хі (крыху́) вады́;
немно́го подви́нуть тро́хі (крыху́) пасу́нуць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Stulti qui crescunt, stulti sunt, quando senescunt
Хто дурнем у сталым узросце быў, той будзе ім і ў старасці.
Кто дураком в зрелом возрасте был, тот будет им и в старости.
бел. П’яніца праспіцца, а дурань ніколі. Як была дурной, так і асталася. Галава пасівела, а розуму не набралася.
рус. Дурак дураком и останется. Как рожены, так и заморожены. Дураком был, дураком и остался. Родился неумным и умрёшь дураком. Пьяный проспится ‒ глупый никогда. Глупого учить ‒ что мёртвого лечить. Глупому сыну и род ной отец ума не прибавит.
фр. L’ivresse passe, mais la sottise jamais (Хмель/опьянение проходит, глупость ‒ никогда).
англ. He who is born a fool is never cured (Кто родился дураком ‒ не излечится).
нем. Als Esel geboren, als Esel gestorben (Рожденный ослом умрёт ослом).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Superflua non nocent
Залішняе не шкодзіць.
Излишнее не вредит.
бел. Кашу маслам не сапсуеш. Ад прыбытку галава не баліць. Ад прыбытку няма бяды.
рус. Кашу маслом не испортишь. Лишняя денежка карману не тягость. Лишнее ремесло за плечами не висит. Лишний раз польёшь ‒ больше овощей соберёшь. Лишний ум не по меха. Лишняя деньга не продерёт кармана.
фр. Abondance de biens ne nuit pas (Избыток добра ‒ не вредит). Ce qui abonde ne vicie pas (Что в избытке, то не повредит).
англ. Store is no sore (Запас не беда).
нем. Des Guten kann man nicht genug tun (Хорошего можно делать много). Butter verdirbt keine Kost (Масло не портит пищи). Halt Maß im Salzen, doch nicht im Schmalzen (Знай меру в соли, но не в смальце).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ГІДРАЦЭФА́ЛІЯ
(ад гідра... + грэч. kephalē галава),
вадзянка галаўнога мозга, празмернае назапашванне спінна-мазгавой вадкасці (ліквору) у поласці чэрапа. Бывае прыроджаная, набытая (хваробы ці траўмы галаўнога мозга і яго абалонкі), знешняя (пры атрафіі мозга), унутр. (назапашванне ліквору ў жалудачках мозга), агульная (назапашванне ліквору ў шляхах, якія яго ўтрымліваюць), адкрытая (свабодная праходнасць лікворных шляхоў) і закрытая (закупорка на ўзроўні жалудачкавай сістэмы). Назіраюцца змешаныя ці спалучаныя формы гідрацэфаліі. Прыкметы прыроджанай гідрацэфаліі: павелічэнне акружнасці чэрапа, расшырэнне чарапных швоў і цемечка. Пры развіцці хваробы і пры закрытай гідрацэфаліі ўзнікаюць неўралгічныя (галаўны боль, ірвота, зніжэнне зроку, пашкоджанне чарапных нерваў, эпілептычныя прыпадкі, парэзы, паралічы) і псіхічныя расстройствы (затрымка ў разумовым развіцці да алігафрэніі з разумовай адсталасцю). Пры гідрацэфаліі дзяцей старэйшага ўзросту і ў дарослых бываюць агульнамазгавыя парушэнні: галаўны боль, моташнасць, ірвота і інш. Лячэнне: ліквідацыя прычын, што выклікаюць хваробу, хірургічнае.
Г.Г.Шанько.
т. 5, с. 237
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГО́ГАЛЬ
(Bucephala clangula),
птушка сям. качыных атр. гусепадобных. Пашыраны на вадаёмах лясной і часткова лесастэпавай зон Еўразіі і Паўн. Амерыкі. Селіцца пераважна на таежных рэках і азёрах па поймах вял. рэк з лясістымі берагамі. Па тэр. Беларусі праходзіць паўд. мяжа арэала віду; гняздуецца ў паўн. ч. рэгулярна, у паўд. раёнах рэдка. Занесены ў Чырв. кнігу Беларусі. Нар. назвы вогаліца, гагаліца, вогаль.
Даўж. цела да 50 см, маса да 1,4 кг. Галава вялікая, шыя кароткая, тонкая. Самец белы з чорнай спінай і чорнай з зялёным адценнем галавой, на крыле вял. белае «люстэрка», каля дзюбы — круглаватая белая пляма. Самка драбнейшая, шэрая, з карычневай галавой і белым ашыйнікам. Гняздуецца ў дуплах высока над зямлёй. Займае і штучныя гнёзды — дуплянкі. Нясе 5—18 (часцей 8—9) яец. Добра лятае, плавае і нырае. Корміцца воднымі жывёламі, насеннем раслін. Аб’ект палявання.
т. 5, с. 319
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)