Verbum

падма́заць, -ма́жу, -ма́жаш, -ма́жа; -ма́ж; -ма́заны; зак.

1. што. Памазаць знізу або злёгку.

П. падшыпнікі.

П. скавараду.

2. перан., каго (што). Даць каму-н. хабар (разм.).

Не падмажаш — не паедзеш (прыказка).

|| незак. падма́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. падма́званне, -я, н. і падма́зка, -і, ДМ -зцы, ж.

падцягну́цца, -ягну́ся, -я́гнешся, -я́гнецца; -ягні́ся; зак.

1. Упіраючыся, трымаючыся, падняцца.

П. на турніку.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сканцэнтроўваючыся, наблізіцца, падысці куды-н.

Войскі падцягнуліся да лініі фронту.

3. перан. Стаць больш дысцыплінаваным, больш працаздольным (разм.).

Адстаючыя вучні значна падцягнуліся.

|| незак. падця́гвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

пажа́ць, -жну́, -жне́ш, -жне́; -жнём, -жняце́, -жну́ць; -жні́; -жа́ты; зак., што.

1. Зжаць (гл. жаць).

П. ячмень.

Што пасееш, тое і пажнеш (прыказка).

2. перан. Здабыць, атрымаць, заслужыць што-н. (высок.).

П. славу.

Хто пасее агонь, пажне пажар (прыказка).

|| незак. пажына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 знач.).

па́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

1. Прыстасаванне для лоўлі звяроў.

Паставіць пастку на шашка.

2. Нечаканая небяспека, засада.

Унікнуць пасткі на дарозе.

3. перан. Хітры манеўр для заманьвання праціўніка ў небяспечнае становішча.

Прыдумаць пастку для ворага.

|| прым. па́сткавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

паяві́цца, -яўлю́ся, -я́вішся, -я́віцца; зак.

1. Узнікнуць перад вачамі, з’явіцца (у 3 знач.).

На небе паявіўся месяц.

Паявіўся незнаёмы.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Тое, што і з’явіцца (у 4 знач.).

На твары паявіліся маршчыны.

|| незак. паяўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. паяўле́нне, -я, н.

пераадо́лець, -ею, -ееш, -ее; -ены; зак.

1. каго-што. Дабіцца перамогі ў барацьбе, перасіліць.

П. ворага.

2. што. Справіцца з чым-н., перамагчы ў сабе што-н.

П. перавал.

П. страх (перан.).

|| незак. пераадо́льваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).

|| наз. пераадо́ленне, -я, н.

го́луб, -а, мн. галубы́, галубо́ў, м.

Птушка сямейства галубіных пераважна з шаравата-блакітным ці белым апярэннем і вялікім зобам.

Дзікі г.

Г. міру (відарыс белага голуба як сімвал міру).

|| памянш. галубо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м.

|| прым. галубі́ны, -ая, -ае.

Галубіныя гнёзды.

Галубіная пошта.

Галубіная душа (перан.).

дына́стыя, -і, мн. -і, -тый, ж.

1. Шэраг манархаў з аднаго і таго ж роду, якія паслядоўна змяняюць адзін аднаго.

Д.

Бурбонаў у Францыі.

2. перан. Шэраг пакаленняў, якія перадаюць з роду ў род прафесійнае майстэрства, традыцыі.

Д. сталявараў.

|| прым. дынасты́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).

дэ́ман, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У антычнай міфалогіі: добры або злы дух, які аказвае ўплыў на лёс, жыццё чалавека.

2. У хрысціянскіх уяўленнях: злы дух, д’ябал.

3. перан., чаго. Увасабленне якой-н. схільнасці, захаплення, заганы (уст.).

Д. нецярпення.

Д. разладу.

|| прым. дэ́манскі, -ая, -ае.

жрэц, жраца́, мн. жрацы́, жрацо́ў, м.

1. У старажытных рэлігіях: свяшчэннаслужыцель, які спраўляў богаслужэнне і выконваў абрад ахвярапрынашэння.

2. перан., чаго. Той, хто прысвяціў сябе служэнню чаму-н. (навуцы, мастацтву і пад.).

Жрацы мастацтва.

|| ж. жры́ца, -ы, мн. -ы, жрыц.

|| прым. жрэ́цкі, -ая, -ае (да 1 знач.).