контр-апро́шы

(фр. contreapproches, ад contre = супраць + approche = набліжэнне)

ходы злучэння, якія асаджаныя ў крэпасці войскі пракладвалі насустрач апрошам праціўніка з мэтай контратакі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

макі́

(фр. maquis)

французскія партызаны, удзельнікі руху Супраціўлення ў 1940—1944 гг. супраць нямецка-фашысцкіх акупантаў; назва паходзіць ад назвы хмызняку (гл. маквіс).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

мюрыды́зм

(ад мюрыд)

нацыянальна-вызваленчы рух горцаў Паўн. Каўказа ў 19 ст., у якім рэлігійнае вучэнне спалучалася з палітычнай барацьбой супраць усіх немусульман.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

та́нгенс

(лац. tangens = які датыкаецца)

мат. функцыя вугла, якая раўняецца адносіне катэта, што ляжыць супраць дадзенага вугла, да другога катэта ў прамавугольным трохвугольніку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тэхне́цый

(н.-лац. technetium, ад гр. technetos = штучны)

штучны радыеактыўны хімічны элемент, які выкарыстоўваецца як інгібітар супраць карозіі, у ядзернай энергетыцы і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

narazić się

зак.

1. падвергнуцца;

narazić się na niebezpieczeństwo — трапіць у небяспеку;

2. komu настроіць каго супраць сябе

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

powstać

зак.

1. устаць;

2. паўстаць;

powstać przeciwko komu/czemu — паўстаць супраць каго/чаго;

3. узнікнуць, паўстаць, вынікнуць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Буту́з. Відавочна, запазычанне з рус. буту́з, буту́с ’тоўсты малы чалавек, карапуз’, якое лічаць вытворным ад дзеяслова буте́ть таўсцець’ (Гараеў, 25; Сабалеўскі, РФВ, 66, 333; Фасмер, 1, 253; Шанскі, 1, Б, 238). Іншыя думаюць, што рус. слова — цюркізм (так Дзмітрыеў, Тюрк. эл., 44; супраць Шанскі, там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Біягра́фія. Рус. биогра́фия, укр. біогра́фія. Паводле Фасмера, 1, 166, запазычанне з лац. biographia праз польск. biografia. Супраць гэтага Шанскі, 1, Б, 121, які хоча бачыць тут (разам з Гальдзі, гл. у Шанскага, там жа) запазычанне з франц. biographie. Першакрыніцай з’яўляецца грэч. βίος ’жыццё’ і γράφω ’пішу’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Kóntra

n -s, -s супярэ́чанне

j-m ~ gében* — рэ́зка супярэ́чыць каму́-н.

das Pro und (das) ~ — за і су́праць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)