шакі́раваць

(ням. schokieren, ад фр. choquer = зневажаць)

бянтэжыць, ставіць каго-н. у няёмкае становішча сваімі паводзінамі, парушаючы правілы прыстойнасці.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

завоева́ть сов.

1. (подчинить при помощи военных действий) заваява́ць, мног. пазаваёўваць;

2. перен. (овладеть, приобрести) заваява́ць, здабы́ць;

завоева́ть себе́ положе́ние заваява́ць сабе́ стано́вішча;

завоева́ть сла́ву здабы́ць сла́ву.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

почётность

1. ганаро́васць, -ці ж.;

почётность зва́ния ганаро́васць зва́ння; см. почётный​ 2;

2. пачэ́снасць, -ці ж.;

почётность предложе́ния пачэ́снасць прапано́вы;

почётность положе́ния пачэ́снасць стано́вішча; см. почётный​ 3;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

нея́сный няя́сны; (неотчётливый) невыра́зны; (непонятный) незразуме́лы; (неопределённый) няпэ́ўны;

нея́сные очерта́ния невыра́зныя (няя́сныя) абры́сы;

нея́сное ме́сто в кни́ге невыра́знае (незразуме́лае) ме́сца ў кні́зе;

нея́сное положе́ние няя́снае (няпэ́ўнае) стано́вішча.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

драматы́зм

(рус. драматизм, ад гр. drama = справа, дзеянне)

1) напружанасць дзеяння, вастрыня канфлікту ў літаратурным творы;

2) крайняя напружанасць становішча, якой-н. сітуацыі, падзеі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дэзабілье́

(фр. déshabillé)

1) лёгкае дамашняе адзенне (пераважна жаночае), якое звычайна не надзяваюць пры чужых людзях;

2) становішча, калі чалавека засталі не зусім апранутым.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Dréck

m -es

1) гразь, гной, памёт

2) дрэнь

◊ in den ~ fállen* — папа́сці ў ця́жкае стано́вішча [бяду́]

sich aus dem ~ heráusarbeiten — вы́брацца з ця́жкага стано́вішча [бядд]; вы́брацца з бру́днай гісто́рыі [сітуа́цыі]

sich um jéden ~ kümmern — усю́ды ўтыка́ць свой нос

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Verlégenheit

I

f -, -en збянтэ́жанасць; ця́жкасць; ця́жкі стан

j-n in ~ bríngen* — [versétzen] (з)бянтэ́жыць, паста́віць у ця́жкае стано́вішча каго́-н.

in árge [gróße] ~ kómmen* [geráten*] — мо́цна збянтэ́жыцца; папа́сці ў ця́жкае стано́вішча

II

f -, -en сарамлі́васць; азада́чанасць; ця́жкасць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Вілю́га 1 ’чалавек, які выкручваецца з любога становішча’ (Янк. III). Укр. вилюга ’крывізна, згіб, згінанне’, рус. уладз., валаг., кур., арл. вилюга ’крывізна, звіліна’, валаг. ’хітрыкі, выкрутасы, выкручванне’. Магчыма, усх.-слав. інавацыя ад *віль (< віць < viti); параўн. рус. маск., ярасл. вил ’качан капусты’, кур., варон., кастр., валаг. вило́й ’развілісты, закручаны’. Не выключана запазычанне з балт. моў (параўн. літ. vìlti ’ашукваць’, viliū̃gas ’спакуснік’) з аддаленай семантыкай.

Вілю́га 2 ’абавязак, прычына’ (КЭС, лаг.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гі́блы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які пагражае гібеллю (у 1 знач.), прыводзяць да гібелі. Гіблае становішча. □ Павадыр, пан Кярсноўскі, адразу ж знайшоў на гэтым гіблым балоце жардзяныя кладкі-масткі. Якімовіч. // Дрэнны, непрыгодны. Увачавідкі раслі новыя вёскі, людзі вылазілі з гіблых зямлянак, спраўлялі наваселлі. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)