адка́т, ‑у, М ‑каце, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. адкочваць — адкаціць і адкочвацца — адкаціцца.
2. Спец. Зваротны рух ствала ці ўсёй гарматы пасля стрэлу. Тысячы жэрлаў гармат з адкатам узрыгваюць першы агонь. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лакамабі́ль, ‑я, м.
Паравая перасоўная або стацыянарная ўстаноўка, якая прыводзіць у рух розныя машыны; паравік. Бадзёра і рупліва тахкае лакамабіль калгаснай электрастанцыі. Брыль. Лакамабіль быў ужо зношаны, старое маркі, адрамантаваць яго было нялёгка. Чарнышэвіч.
[Фр. locomibile ад лац. locus — месца і mobilis — рухомы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спрыві́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.
Разм.
1. Вывіхнуцца, звіхнуцца; падвярнуцца. Рука спрывілілася.
2. перан. Зрабіць неасцярожны рух, памыліцца. [Жонка] была стрэлачніцай на станцыі, аднаго разу схібіла, .. спрывілілася, папала пад паравоз і асталася без нагі. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Параход ’судна, якое прыводзіцца ў рух паравым рухавіком, паравой турбінай’ (ТСБМ). З рус. парохо́д ’тс’, якое, магчыма, утворана ад пар і ходить паводле пешеход, самоход і не з’яўляецца калькай зах.-еўрап. назваў (гл. Трубачоў у Фасмера, 3, 209).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыпыні́ць, прыпуні́ць ’спыніць рух на некаторы час; перастаць рабіць што-небудзь’; ’даць прыпынак, прытулак, схованку’ (ТСБМ, Яруш., ТС), пріпыніті ’спыніць, абразуміць’ (Бес.). Прэфіксальны дзеяслоў з коранем пін‑ (гл. пну, пяць). Аб змяненні і > ы ў корані гл. апыну́цца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
motion
[ˈmoʊʃən]
1.
n.
1) рух -у m.
in motion — у ру́ху, на хаду́
to set (put) in motion — пусьці́ць у ход (машы́ну, спра́ву)
2) рух це́ла, рукі; жэст -у m.
3) прапано́ва f. (на пасе́джаньні)
2.
v.
паказа́ць жэ́стам або́ кі́вам галавы́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
рэгулява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; незак., што.
1. Упарадкоўваць, наладжваць.
Р. узаемаадносіны.
2. Накіроўваць развіццё, рух чаго-н. з мэтай прывесці ў парадак, у сістэму.
Р. дарожны рух.
Р. цэны.
3. Прыводзіць (механізмы і іх часткі) у такі стан, які забяспечвае нармальную і правільную работу.
Р. ход машыны.
Р. матор.
|| зак. урэгулява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны (да 1 знач.), адрэгулява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны (да 2 і 3 знач.).
|| наз. рэгулява́нне, -я, н., рэгуля́цыя, -і, ж. (да 2 знач.) і рэгуліро́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 3 знач.).
|| прым. рэгуляцы́йны, -ая, -ае, рэгуля́тарны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.) і рэгуліро́вачны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
Рэгуляцыйныя работы.
Рэгулятарныя функцыі гармонаў.
Рэгуліровачны пост.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дрэйф, -у, м.
Адхіленне судна, самалёта ў час руху ад курсу пад уздзеяннем ветру, цячэння і пад., а таксама наогул адвольнае перамяшчэнне пад знешнім уздзеяннем.
Д. айсбергаў.
○
Легчы ў дрэйф — расставіць парусы так, каб судна заставалася на месцы.
Зняцца з дрэйфу — пачаць рух, змяніўшы расстаноўку парусоў пасля таго, як судна ляжала ў дрэйфе.
|| прым. дрэ́йфавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
рыво́к, рыўка́, мн. рыўкі́, рыўко́ў, м.
1. Рэзкі, парывісты рух рукамі або целам.
Ускочыць на каня спрытным рыўком.
2. У цяжкай атлетыцы: пад’ём цяжару над галавой на выцягнутых руках адным бесперапынным рухам.
Вынікі ў рыўку.
3. перан. Рэзкае ўзмацненне, якое парушае агульны рытм работы.
Праца без рыўкоў.
|| прым. рыўко́вы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
спружы́на, -ы, мн. -ы, -жы́н, ж.
1. Пругкая металічная палоска ці дрот і пад., выгнутыя пераважна спіраллю, што служыць для змяншэння сілы ўдараў, прывядзення ў рух механізмаў і інш.
С. ў гадзінніку.
Дзвярная с.
2. перан., чаго або якая. Рухаючая сіла чаго-н.
Унутраныя спружыны ўчынкаў.
|| прым. спружы́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Спружынная канапа (са спружынамі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)