1. (сцёкавы) жо́лаб; вадасцёк, сцёкавая кана́ва (уздоўж вуліцы або дарогі)
2. the gutter трушчо́бы;
children of the gutter дзе́ці трушчо́баў
♦
be born in the gutter нарадзі́цца ў гале́чы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
mediate[ˈmi:dieɪt]v.
1.fml уплыва́ць;
Child mortality is mediated by economic factors. Эканамічныя фактары ўплываюць на дзіцячую смяротнасць.
2. (between) міры́ць (двух людзей або дзве групы); ула́джваць (сварку і да т.п.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
raging[ˈreɪdʒɪŋ]adj.
1. ве́льмі мо́цны (пра пачуцці або боль);
raging thirst нясце́рпная сма́га;
raging headache нясце́рпны галаўны́ боль;
raging jealousy лю́тая рэ́ўнасць
2. шалёны; раз’ю́шаны; неўтаймава́ны;
a raging sea раз’ю́шанае мо́ра
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
по́знапрысл spät;
по́зна ўве́чары spät am Ábend;
ра́на або́ по́зна über kurz oder lang;
◊ ле́пей по́зна, чым ніко́лі bésser spät als nie(mals);
хто по́зна прыязджа́е, той ко́сці абгрыза́е ≅ wer zulétzt kommt, sitzt hínter der Tür; wer zu spät kommt, den bestráft das Lében
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Дэсе́рт ’дэсерт’ (БРС). Рус.десе́рт, укр.десе́рт. Першакрыніцай з’яўляецца франц.dessert ’тс’. Запазычанне або прама з франц. (так Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 83), або праз ням.Dessert (< франц.; так Фасмер, 1, 505, які дапускае і прамое запазычанне з франц.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кабылі́ца ’маладая рослая кабыла; жаробка’ (ТСБМ, ТС). У гаворках як быццам не адзначана. Магчыма, запазычанне з рус.кобылица ’тс’, якое да прасл.kobylica (памянш. яд kobyla). Зах.-бел.кабыліца (назва грыба — Сцяц.) — або рэлікт, або таксама запазычанне з рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Макінтош ’лёгкае летняе паліто’ (ТС). Запазычана з франц.абоангл. мовы ў XIX ст. праз рус.абопольск. мову. Англ.mackintosh ’непрамакальная тканіна’ < ад прозвішча шатландскага тэхнолага Ч. Макінтоша, які вынайшаў такую тканіну, прагумліваючы яе (Цыганенка, 253; Фасмер, 2, 561).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пароль ’сакрэтнае ўмоўнае слова або фраза для апазнання сваіх людзей на вайсковай службе або ў канспіратыўных арганізацыях’ (ТСБМ). З рус.пароль (Крукоўскі, Уплыў, 82), якое з франц.parole ’слова, гутарка’ < народна-лац.*parábola з грэч.παραβολή ’прытча’ (Фасмер, 3, 208).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Ска́пу́сціцца, ска́пу́стытыся ‘змарнець, здаць ад старасці’ (брэсц., Нар. лекс., Сл. Брэс.). Адносна рус.дыял.скапу́ститься ‘схібіць, сканфузіцца’ Фасмер (3, 633) мяркуе, што, магчыма, з скапутиться (гл. скапуціцца) абосконфузиться і набліжана да капу́ста. Хутчэй, да скапець (гл.) абока́пасць (гл. капасны).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ВАРГА́Н,
вурган (лац. organum ад грэч. organon прылада, інструмент; магчыма, ад стараслав. варга рот), старажытны самагучальны язычковы муз. інструмент. Вядомы ў многіх народаў пад рознымі назвамі. Бываюць пласціністы варган (у выглядзе пласцінкі з дрэва, косці, бамбуку, трыснягу) і падковападобны металічны; да пласцінкі ці пасярэдзіне падковы прымацаваны язычок з трыснягу або сталі. У час ігры варган заціскаюць зубамі або прыціскаюць да іх, а рот служыць рэзанатарам. У выніку бесперапыннай вібрацыі язычка ўзнікае бурдон; са зменай артыкуляцыі вуснаў атрымліваюць тоны, неабходныя для выканання мелодыі. Дыяпазон невялікі — кварта або квінта, што абмяжоўвае рэпертуар простымі песеннымі і танц. мелодыямі і найгрышамі. На пач. 19 ст. створаны канцэртны прафес. інструмент з храматычным гукарадам — аўра (некалькі варганаў, замацаваных на метал. дыску). На Беларусі існаваў у 12—19 ст. як сольны і ансамблевы інструмент. У наш час сустракаецца рэдка.