гіпо́тэза, ‑ы, ж.
Прапанаванае для тлумачэння якіх‑н. з’яў навуковае меркаванне, ісціннасць якога яшчэ не даказана доследным шляхам. Гіпотэза аб касмічных гасцях Зямлі хвалявала калісь многіх вучоных і даследчыкаў, выклікала гарачую дыскусію. А потым паступова на яе забыліся. Шыцік. // Усякае меркаванне, дапушчэнне, здагадка.
[Ад грэч. hypóthesis — меркаванне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́даліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго-што.
1. Прымусіць выйсці, знікнуць; перамясціць. Выдаліць пабочных асоб. Выдаліць прымесі. □ А Мурамцаў усяго толькі і зрабіў, што на першым пасяджэнні загадаў выдаліць з залы паліцыю. Колас.
2. Выразаць, вынуць шляхам аперацыі. Выдаліць пухліну. Выдаліць нырку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адшліфава́ць, ‑фую, ‑фуеш, ‑фуе; зак., што.
1. Апрацаваць шляхам шліфавання. Адшліфаваць дэталь. // Зрабіць роўным, гладкім.
2. перан. Згладзіць шурпатасці мовы, стылю. Нічога, нічога, браце Брыль! — заспакойваў яго старшыня. — Дапамажы, браце, правесці нам работу ў асноўным, а ўжо дэталі адшліфуем мы самі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абстра́ктны, ‑ая, ‑ае.
1. Адцягнены, атрыманы шляхам абстракцыі (у 1 знач.); проціл. канкрэтны. Абстрактныя паняцці. Абстрактныя вобразы. Абстрактная рэчаіснасць. Абстрактная ідэя. Абстрактная ісціна. Абстрактная форма. Абстрактная праца.
2. Заснаваны на абстракцыі; такі, які карыстаецца абстракцыяй. Абстрактны метад. Абстрактнае мастацтва. Абстрактнае мысленне. Абстрактны гуманізм.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камбіна́тар, ‑а, м.
Разм. Спрытны дзядок, які дасягае мэты шляхам лоўкіх аперацый, хітрыкаў, камбінацый. Гэты круцель і камбінатар быў на першы погляд чалавек прыемны, умеў адгаварыцца, і яго не вельмі чапалі. Чарнышэвіч. — Завадатар гэтай шайкі, мусіць, вопытны камбінатар і мае шырокія сувязі. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасава́ны 1, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад прасаваць 1.
2. у знач. прым. Гладжаны, выгладжаны; выпрасаваны. Прасаваная бялізна.
прасава́ны 2, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад прасаваць 2.
2. у знач. прым. Зроблены шляхам прасавання 2. Прасаваныя дрожджы. Прасаванае сена.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прышчэ́плены 1, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад прышчапіць 1.
2. у знач. прым. Такі, якому нададзены якія‑н. ўласцівасці шляхам перасадкі на яго часткі другой расліны (пра расліну). Прышчэпленая яблыня.
прышчэ́плены 2, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад прышчапіць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сінтэзава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.
1. Зрабіць (рабіць) сінтэз (у 1 знач.); злучыць (злучаць), абагульніць (абагульняць). Як ні адзін з сучаснікаў, Купала сінтэзаваў набыткі літаратуры мінулага стагоддзя. Ярош.
2. Атрымаць (атрымліваць), утварыць (утвараць) шляхам сінтэзу (у 2 знач.). Сінтэзаваць фарбавальнікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уско́сна прысл, уско́сны índirekt, míttelbar;
даве́дацца аб чым-н уско́сным шля́хам etw. auf Úmwegen [híntenherúm] erfáhren*;
уско́сная мо́ва грам índirekte Réde;
уско́сны склон грам der ábhängige Fall, der índirekte Kásus;
уско́сныя пада́ткі фін índirekte Stéuern
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Збабэ́ніць, збаба́ніць (Сл. паўн.-зах.), збабэнчыць (слонім., Нар. лекс.) ’ударыць’. Польск. zbębnić ’склікаць шляхам удару ў бубен, гонг’ уст. ’ударыць’ (Sł. Wił.). Відаць, збэбніць < польск. з далейшымі зменамі ў фанетыцы. Параўн. бэбушыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)