спавясці́ць, ‑вяшчу, ‑вясціш, ‑вясціць; ‑вясцім, ‑весціце; зак., каго-што, аб чым і з дадан. сказам.
Тое, што і апавясціць. [Пан Юры:] — Накрыйся, кажу табе. Ідзі ў чалядню. Папрасі там гарэлкі. І аўса каню. — Не, — сказаў мужык. — Загадана яшчэ спавясціць... Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стая́лы, ‑ая, ‑ае.
Не праточны. Каля стаялых азярын засвяціліся залацістыя шарыкі вербалозу. Даніленка. // Які страціў свежасць ад працяглай і доўгай нерухомасці. Стаялы квас. / у вобразным ужыв. [Творчая думка] Не хоча спыніцца ў стаялай вадзе, хоць там і люструюцца зоры. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укра́дзены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад украсці.
2. у знач. прым. Здабыты крадзяжом, прысвоены цішком. [Тварыцкі:] «Можа яны там хавалі ўкрадзеныя грошы?» Чорны. Так ваяўнікі і не агледзеліся, як ад украдзенай авечкі не засталося і следу. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чараўні́ца, ‑ы, ж.
1. Жан. да чараўнік (у 1, 2 знач.).
2. перан. Пра незвычайна прыгожую жанчыну. [Лабановіч:] — Я лічу, што ў завітанскай чараўніцы і так вялікі штат кавалераў, і мая там прысутнасць ніколечкі не павялічыць яе вагі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чы́рвана,
1. Прысл. да чырвоны (у 1 знач.).
2. безас. у знач. вык. Пра перавагу чырвонага колеру дзе‑н., наяўнасць чырвані. На дварэ было чырвана, як ад пажару. Пташнікаў. Там [у вёсцы] цяпер цвітуць вяргіні — аж чырвана пад вокнамі. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
энклі́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
У лінгвістыцы — слова, якое не мае ўласнага націску і стаіць пасля націскнога слова, да якога яно непасрэдна прымыкае, утвараючы разам з ім адно цэлае ў адносінах націску, напрыклад: «там жа», «згуляць бы».
[Ад грэч. enklitikós — які нахіляецца назад.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эскула́п, ‑а, м.
1. (з вялікай літары). У антычнай міфалогіі — бог лячэння.
2. Уст. іран. Урач, доктар, медык. Юрка — наш мясцовы эскулап. Вярнуўшыся з ваеннай службы, а ён там быў санітарам у шпіталі, разгарнуў шырокую медыцынскую практыку. Лужанін.
[Aesculapius — лацінізаваная назва старажытнагрэчаскага бога лячэння Асклепія.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́дзершчык, ‑а, м.
Разм. Спецыяліст па ядзернай фізіцы. — Цікавыя людзі атрымаліся з вашых аднагодкаў? — Ёсць аграномы, урачы, лётчыкі, інжынеры, а адзін, Толік Сідуноў, кажуць, недзе там, што трымаецца пад вялікім сакрэтам. Ядзершчык ці нешта ў гэтым сэнсе. Радкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куды́
1. нареч. куда́;
к. ён ідзе́? — куда́ он идёт?;
к. пайшо́ў? Наза́д! — куда́ пошёл? Наза́д!;
к. прызна́чаць, туды́ і пае́ду — куда́ назна́чат, туда́ и пое́ду;
2. в знач. частицы куда́;
гэ́ты матэрыя́л к. ле́пшы — э́тот материа́л куда́ лу́чше;
◊ хоць к. — в знач. сказ. хоть куда́;
к. там! — а) куда́ там; б) како́е там!;
хто к. — кто куда́;
к. папа́ла — куда́ попа́ло;
к. но́гі нясу́ць — куда́ но́ги несу́т;
к. ве́цер дзьме — куда́ ве́тер ду́ет;
к. ні кінь во́кам — куда́ ни кинь гла́зом;
к. во́чы глядзя́ць — куда́ глаза́ глядя́т;
не ве́даць, к. во́чы дзець — не знать, куда́ глаза́ деть;
не ве́даць, к. ру́кі дзець — не знать, куда́ ру́ки деть;
к. груга́н касце́й не занясе́ — куда́ во́рон косте́й не занесёт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
смаката́, ‑ы, ДМ ‑каце ж.
Разм.
1. Што‑н. смачнае (з яды). І ўсё было такое смачнае, што за вушы, здаецца б, не адцягнуў ад такой смакаты. Сабаленка. Знойдзеш — абмацаеш яблык і ўвап’ешся зубамі ў кіславата-салодкую смакату!.. Брыль.
2. у знач. вык. Пра што‑н. вельмі смачнае; аб’ядзенне. [Мароз:] — Прыязджаем з Іванам Васільевічам — а там ужо стол з місай рыбы. Свежанькая, падсмажаная, масла на ёй кіпіць — смаката. Лобан. І ўсе арэхі спеленькія, жоўценькія, поўненькія, і нават калі пасушацца на печы, дык усё роўна зярняты на ўсю шкарлупку. Раскусіш арэх — а там такая смаката!.. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)