Свяржывы ‘?’: (бульба) падобная па скараспелку, але дужа свяржывая (Полымя, 1999, № 12, 131). Няясна; магчыма, звязана з рус.сверёжий, свярёжий ‘бойкі; моцны’, адносна паходжання якога выказваюцца розныя думкі, гл. Фасмер, 3, 574 (кантамінацыя свежий и тверёзый); Этим. иссл., 1978 (вытворнае ад *verti ці *verzti).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Труі́зм ‘агульнавядомая, заезджаная, збітая ісціна’ (ТСБМ). Праз рускую ці польскую мову з англ.truism ‘тс’, якое ад англ.true ‘правільны’ < ст.-англ.trēowe ‘верны, надзейны’, суадноснага са ст.-н.-ням.triuwi ‘тс’, літ.drū́tas ‘моцны’, роднасным прасл.*dervo ‘дрэва’ (ЕСУМ, 5, 662).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
за́дні, ‑яя, ‑яе.
1. Які знаходзіцца ззаду проціл. пярэдні. Заднія ногі каня. Задняе кола. □ Коля з Мішам занялі месцы на задні лаўцы.Якімовіч.//узнач.наз.за́дні, ‑яга, і за́дняя, ‑яй, ж. Пра чалавека, які рухаецца; стаіць і пад. ззаду за кім‑, чым‑н. Увагу Дзмітрыя прыцягнуў натоўп каля пакгаўза. Заднія ўзнімаліся на дыбачкі, выцягвалі шыі, падскоквалі.Беразняк.
2. Накіраваны назад (пра напрамак руху). Шафёр развярнуўся і заднім ходам падаў машыну да самых дзвярэй.Пальчэўскі.
•••
Задні праходгл. праход.
Адысці на задні плангл. адысці.
Без усякай задняй думкігл. думка.
Даць задні ходгл. даць.
Заднім днёмгл. дзень.
Заднім розумам моцныгл.моцны.
Ляжаць без задніх ноггл. ляжаць.
Спаць без задніх ноггл. спаць.
Хадзіць (стаяць) на задніх лапкахгл. хадзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
raging[ˈreɪdʒɪŋ]adj.
1. ве́льмі мо́цны (пра пачуцці або боль);
raging thirst нясце́рпная сма́га;
raging headache нясце́рпны галаўны́ боль;
raging jealousy лю́тая рэ́ўнасць
2. шалёны; раз’ю́шаны; неўтаймава́ны;
a raging sea раз’ю́шанае мо́ра
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
forcible
[ˈfɔrsəbəl]
adj.
1) гвалто́ўны
a forcible entrance into a house — гвалто́ўнае ўварва́ньне ў дом
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
foursquare
[,fɔrˈskwer]1.
adj.
1) квадра́тны (ко́рань, ду́жкі)
2) шчы́ры, адкры́ты (які́ не маўчы́ць)
3) мо́цны, непадаўкі́
2.
n.
квадра́т -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
д’я́бальскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да д’ябла. Не спадабаўся балет адной пані Вашамірскай. — Нешта бязбожніцкае, д’ябальскае, — гаварыла яна.Бядуля.//перан. Злосны, каварны. Д’ябальскі намер. □ Гаворыць Бушмар і з д’ябальскаю ўсмешкаю ідзе да .. [Вінцэнтага].Чорны.
2. Незвычайны, дужа моцны. Д’ябальскі холад. □ [Гайдук] млява пацягнуўся да тэлефона, што стаяў тут жа, .. і доўга, з д’ябальскай цярплівасцю, выклікаў сонную тэлефаністку.Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непару́шны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, якога нельга парушыць; моцны. Непарушнай дружбай моцна мы з’яднаны.Журба.Тое, што здавалася раней непарушным, усталяваным назаўсёды, цяпер паліў, руйнаваў, захопліваў вораг.Мележ.// Які нічым не парушаецца. Спіце, нашы таварышы, Ваш спакой непарушны! Мы стаім каля вас — І браты і сыны.Броўка.
2. Які захоўваецца ў цэласці, не падлягае расходаванню. Непарушны запас харчоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няшча́дны, ‑ая, ‑ае.
Бязлітасны. Мінаем час няшчаднай смерці, Смуткуем зноў аб ім усе, І кожны з нас глыбока ў сэрцы Часцінку Леніна нясе.Глебка.Тройчы Мы закладвалі падрубы: Лёс няшчадны Селішча знішчаў.І. Калеснік.// Вельмі моцны па сіле праяўленяя. Ці стаяла няшчадная спёка, ці тугі вецер дзьмуў у твар, .. ён ішоў.. поўны надзей, упэўнены, што ўсё пераможа.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Падзяліць памяшканне перагародкай. — Будзе прасторная хата. Калі разжывёмся, можна будзе і перагарадзіць дошкамі, адбіць чыстую палавіну.Галавач.
2. Стварыць перашкоду ўпоперак чаго‑н., спыніць рух на якім‑н. шляху; загарадзіць. Гіганцкая плаціна перагарадзіла, уціхамірыла раку.Курто.Дарогу .. [Лясніцкаму і Таццяне] перагарадзіў глыбокі палявы роў.Шамякін.Шлях узводу перагарадзіў моцны кулямётны і вінтовачны агонь.«Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)