таўка́ч, ‑а, м.
1. Прылада ў выглядзе качалкі з патоўшчаным круглым канцом, якой таўкуць што‑н. Маладзіцы стаялі адна насупраць другой з таўкачамі і заложна таўклі куццю. Колас.
2. перан. Разм. зневаж. Пра някемлівага чалавека. — Ён жа табе кветкі носіць, гэты лысы таўкач, — чуўся сярдзіты хлапечы голас. Навуменка.
•••
Ні млён ні таўкач гл. млён.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умацава́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. умацаваць і умацавацца.
2. Абарончае збудаванне; месца, дзе ўзведзены такія збудаванні. На світанні, пакінуўшы траншэі на ўзлеску, пяхота ўслед за танкамі рванулася цераз поле на варожыя ўмацаванні. «Звязда». Частка пасада, якая была побач з дзядзінцам, .. акружалася другой лініяй умацаванняў і называлася акольным горадам, або астрогам. Штыхаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ша́ркаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Утвараць шорах, шум трэннем. Касіў лёгка, спорна. Тады-сяды спыняўся, шаркаў мянташкай і зноў шырока расстаўляў ногі і махаў, махаў. Калодзежны. // Разм. Закранаць што‑н. з шумам. Шабля звісала і шаркала аб падлогу.
2. Прыстаўляць адну нагу да другой, стукаючы абцасам аб абцас (пры паклоне, вітанні і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сельсі́н
[англ. selsyn, ад self = сам + гр. syn(chronos) = адначасовы]
самасінхранізавальная электрычная машына для перадачы на адлегласць інфармацыі аб вугле павароту вала другой машыны; выкарыстоўваецца ў сістэмах аўтаматыкі і тэлемеханіцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
хія́зм
(гр. chiasmos = перакрыжаванне)
1) перакрыжаванне зрокавых нерваў на ніжняй паверхні прамежкавага мозгу пазваночных;
2) від сінтаксічнага паралелізму, пры якім у другой палавіне фразы члены сказа стаяць у адваротным парадку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
перапра́віць I сов. перепра́вить;
п. «а» на «о» — перепра́вить «а» на «о»;
п. усе́ сшы́ткі — перепра́вить все тетра́ди
перапра́віць II сов. перепра́вить;
п. батальён на другі́ бе́раг — перепра́вить батальо́н на друго́й бе́рег
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ператвары́цца сов.
1. (принять другой вид, форму, изменить содержание) преврати́ться, обрати́ться;
2. преобрази́ться;
3. (в дело, в жизнь) претвори́ться, воплоти́ться;
4. (у каго, што) фольк. преврати́ться, оберну́ться (в кого, что, кем, чем)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ленд-лі́з
(англ. lend-lease, ад lend = пазычаць + lease = здаваць у арэнду)
сістэма перадачы ЗІПА ў пазыку або арэнду зброі, боепрыпасаў, сыравіны, харчавання краінам антыгітлераўскай кааліцыі ў час другой сусветнай вайны.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Gratia parit gratiam
Удзячнасць спараджае ўдзячнасць.
Благодарность порождает благодарность.
бел. Як аукнецца, так і адгукнецца. Як вы нам, так і мы вам.
рус. Долг платежом красен. Как аукнется, так и откликнется. Делай добро и жди добро. По заступке и спасибо.
фр. Qui bien fera bien trouvera (Кто добро сделает, добро и найдёт).
англ. Kindness begets kindness (Добро порождает добро).
нем. Ein Dienst ist des anderen wert (Одна услуга достойна другой).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
непрыя́зны, ‑ая, ‑ае.
Які недружалюбна настроены ў адносінах да каго‑, чаго‑н. Нічога добрага для настаўніка не было і ў другой, і ў трэцяй, і ў наступных кучках карт. То замешваўся нейкі злы і хітры мужчына, то непрыязная жанчына, то сумная дарога. Колас. // Які выражае або праяўляе непрыязнасць, недружалюбнасць. У голасе .. [Алі] Леанід пачуў непрыязную насмешку. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)