бліц

(ням. Blitz = бліскавіца)

1) лямпа для імгненнай моцнай успышкі святла пры фатаграфаванні;

2) праведзеная ў тэмпе партыя шахматнай гульні.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

каро́ль, караля́, мн. каралі́, каралёў, м.

1. Адзін з тытулаў манарха, а таксама асоба, якая носіць гэты тытул.

Іспанскі к.

2. перан., чаго або які. Манапаліст у якой-н. галіне прамысловасці і гандлю.

3. перан., чаго або які. Пра таго, хто вылучаецца сярод іншых у якой-н. галіне дзейнасці, хто дасягнуў дасканаласці.

К. пейзажу.

4. Галоўная фігура ў шахматнай гульні.

5. Ігральная карта, на якой намалявана мужчынская фігура ў кароне.

|| ж. карале́ва, -ы, мн. -ы, -ле́ў (да 1 знач.).

|| прым. карале́ўскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тэо́рыя, -і, мн. -і, -рый, ж.

1. Вучэнне, сістэма навуковых прынцыпаў, ідэй, якія абагульняюць практычны вопыт і адлюстроўваюць заканамернасці развіцця прыроды, грамадства, мыслення.

Т. пазнання.

2. Сукупнасць абагульненых палажэнняў, што ўтвараюць навуку або раздзел якой-н. навукі, а таксама сукупнасць правіл у галіне якога-н. майстэрства.

Лінгвістычная т.

Т. шахматнай гульні.

3. Думка, погляды, меркаванні аб чым-н., якія склаліся ў каго-н. (разм.).

У яго свая т. наконт гэтага пытання.

|| прым. тэарэты́чны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тэарэтычнае мовазнаўства.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

childish [ˈtʃaɪldɪʃ] adj.

1. дзіця́чы;

childish sports дзіця́чыя гу́льні;

a childish voice дзіця́чы го́лас

2. дзіця́чы; дзяці́ны, дзяці́нлівы; інфанты́льны; няста́лы;

a childish argu ment наі́ўнае разважа́нне;

childish be haviour дзіця́чыя паво́дзіны;

a childish idea несур’ёзная ду́мка;

childish mind няста́лы/няспе́лы ро́зум

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

«БА́БКІ»,

бел. нар. гульня. Некалькі пар бабак (падкапытныя косці жывёл) ставяць на роўным месцы ў рад («кон»), і з абумоўленага месца кожны гулец па чарзе збівае іх біткай (вялікая бабка, набітая свінцом). Збітыя бабкі лічацца выйгранымі. Разнавіднасць гульні — біток, дзе замест бабак выкладаюць піраміду з арэхаў, вакол якой праводзіцца круг — «горад». Гульцы з абумоўленага месца кідаюць найбольшы арэх-біток у піраміду. Арэхі, выбітыя за мяжу круга, лічацца выйгранымі. Той, хто прамахнуўся, дабаўляе ў піраміду арэх. Гульня скончана, калі ўсе арэхі выбіты з «горада».

т. 2, с. 182

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БЛА́ЗАН,

1) прыбліжаны манарха ці феадала, які павінен быў весяліць гаспадара і гасцей. Паявіліся ў Зах. Еўропе ў 15 ст. У Рэчы Паспалітай вядомы з канца 15 ст., у Расіі — з пач. 18 ст. 2) Дзейная асоба, камічны персанаж стараж. спектакляў школьнага і нар. (гульні-паказы, батлейка) т-раў, нар. драмы. Выканаўца ролі блазна меў звычайна яркі, стракаты касцюм, у руках трымаў ляльку з бразготкамі.

3) Персанаж у творах У.Шэкспіра, П.Кальдэрона і інш., у бел. драматургіі — К.Марашэўскага, Е.Міровіча і інш.

т. 3, с. 184

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вала́н

(фр. volant)

1) шарык з апярэннем для гульні ў бадмінтон;

2) тое, што і бадмінтон 1;

3) прышыўная палоска тканіны ў выглядзе брыжоў на сукенцы, спадніцы, блузцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

серсо́

(фр. cerceau = абруч, ад лац. circus = кола)

гульня з тонкім лёгкім абручом, які падкідаюць і ловяць спецыяльнай палачкай, а таксама прылады для гэтай гульні (абручы і палачкі).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

нагуля́ць

1. (пра жывёл) Fett ánsetzen, fett wérden, im Gewícht zúnehmen*;

2. (набыць што-н. у гульні) gewínnen* vt;

3. пагард. (атрымаць дзіця) (nach éinem únsittlichen Lében) ein Kind kríegen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вывядзе́нне ср., в разн. знач. выведе́ние; (пятен — ещё) вы́травка ж., удале́ние;

в. скараспе́лых сарто́ў я́блык — выведе́ние скороспе́лых сорто́в я́блок;

в. плям — выведе́ние (вы́травка, удале́ние) пя́тен;

в. фо́рмулы — выведе́ние фо́рмулы;

в. мяча́ з гульні́ — выведе́ние мяча́ из игры́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)