Ёсць ’форма дзеяслова быць’ (ТСБМ). Спарадычна ё, ёсь. Ёсць адзіная форма ў 3‑й ас., дзе перад асабовым канчаткам адбыўся пераход (нерэгулярны) е > о з папярэдняй мяккасцю (Карскі, 2, 260). Спробу тлумачэння гэтай формы гл. у Копечнага (Slavia, 31, 2, 262).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ку́ська ’мінога рачная’ (ТС). Першапачатковая форма кузька (гл.). Да казаь (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малінэс ’маянэз’ (чачэр., Мат. Гом.). Скажоная форма з менай й > лʼ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прэшчы ’прыгаршчы’ (шчуч., лід., Сл. ПЗБ). Сцягнутая форма ад прыгаршчы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́воцень ’плакса’ (ТС). Экспрэсіўная форма з адценнем асуджэння ад раўці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дазво́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак.
1. што, з інф. і дадан. сказам. Даць дазвол, згадзіцца на што‑н. Дазволіць пастаноўку п’есы. Дазволіць увайсці. □ Коні, .. як толькі ім зноў дазволілі перайсці на ступу, пачалі задаволена фыркаць. Брыль.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Даць магчымасць што‑н. зрабіць; ажыццявіць. Мінеральныя ўгнаенні дазволяць за 7 гадоў амаль патроіць ураджаі. Дуброўскі. [Тварыцкі] дайшоў да таго доміка, дзе жыў Несцяровіч, а цераз сенцы Ірына.. Вокны адчынены, і адтуль шмат галасоў. Гэта не дазволіла яму адразу пайсці туды. Чорны.
3. заг. дазво́ль(це). Ужываецца як форма ветлівага звароту да прысутных пры пачатку якога‑н. дзеяння. Дазвольце сход лічыць адкрытым. □ — Таварышы! Дазвольце назваць вас ганаровым і слаўным імем — чырвонаармейцы. Мікуліч.
4. заг. дазво́ль(це). Ужываецца як форма пярэчання, нязгоды з чым‑н. — Да... Дазвольце! — ускрыкнуў чыноўнік. — Дазвольце... Якое права... Самуйлёнак. Другую [пасцель] Таня прынесла сама. — Дазвольце, мы самі ўсё зробім, не турбуйцеся, — папрасіла жанчына. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фасо́н, ‑у, м.
1. Форма, крой, па якіх пашыта што‑н. (адзенне, абутак, галаўныя ўборы). З кабінкі вылез прысадзісты, чырванатвары чалавек, апрануты ў жоўты, вайсковага фасону фрэнч. Навуменка. З раніцы да позняга вечара топчуць.. [двор] падэшвы чаравікаў самых розных фасонаў і памераў. Жычка. // Знешні выгляд, форма (прадмета, вырабу і пад.). На незнаёмцы была яркая шарсцяная кофтачка, якая сваім фасонам нагадвала дзіцячую матроску і дужа пасавала жанчыне. Васілёнак.
2. Разм. Пэўны спосаб, манера. Ад гэтага запытання я страпянуўся, зірнуў на чалавека з рудой, калматай, але падраўнянай пад нейкі фасон барадой, у брызентавым плашчы з настаўленым башлыком, быццам чалавек сабраўся на дождж. Сабаленка.
3. Разм. Паказная франтаватасць; шык. З кавалерскім фасонам і з блазенскім сорамам Лёня пакланіўся і, узняўшы вочы, сумеўся ад той амаль зусім звычайнай дзявочай усмешкі. Брыль. [Стрэлачнік:] — Ну і рабацяга знайшоўся! Толькі і ведае — кастыль ды гайкі, дый молат для фасону насіць. Лынькоў.
•••
Трымаць фасон гл. трымаць.
[Фр. façon.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вэ́ршка ’рыбалоўная снасць’ (Бес.). Фанетычна — гэта палеская форма, марфалагічна — памяншальнае ўтварэнне да слав. vьrša (гл. ве́рша). Але вэ́ршка — не памяншальная форма, а ўтварэнне з самастойнай семантыкай. Параўн. укр. ве́ршка ’рыбалоўная прылада — кошык з пруцца лазы’, а верша ’плецены з пруцца конус’ (гл. Грынч.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рыско́ўны ’смелы, рызыкоўны’ (Сцяшк. Сл.). Зрусіфікаваная форма ад рызыко́ўны, параўн. рус. риско́ванный.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Істро́п ’кроква’ (Касп.), ’кроква, страха’ (Нас.). Форма з прыстаўным і‑. Гл. строп.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)