петро́леум

(англ. petroleum, ад гр. petra = камень + лац. oleum = алей)

назва нафты ў англамоўных краінах (ЗША, Англіі і інш).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

хрызапра́з

(гр. chrysoprasos, ад chrysos = золата + prasios = светла-зялёны)

мінерал класа сілікатаў, разнавіднасць халцэдону, паўкаштоўны камень яблычна-зялёнага колеру.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ля I предлог с род.

1. (рядом — с определённой или нескольких сторон) во́зле, о́коло, у;

ля даро́гі ляжа́ў ка́мень — во́зле (у) доро́ги лежа́л ка́мень;

2. (при указании на объект действия) с; во́зле;

ля дзіця́ці мно́га рабо́ты — с ребёнком мно́го рабо́ты

ля II нескл., ср., муз. ля

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

па́зуха ж., в разн. знач. па́зуха;

за ~хай — за па́зухой;

палажы́ць за ~ху — положи́ть за па́зуху;

ло́бныя ~хі — анат. ло́бные па́зухи;

п. ліста́ — бот. па́зуха листа́;

◊ трыма́ць ка́мень за ~хай — держа́ть ка́мень за па́зухой;

як у Хрыста́ (Бо́га) за ~хай (жыць) — как у Христа́ за па́зухой (жить)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пхнуць сов., однокр.

1. толкну́ть, пихну́ть;

п. ка́мень з гары́ — толкну́ть (пихну́ть) ка́мень с горы́;

п. ло́кцем у бок — толкну́ть (пихну́ть) ло́ктем в бок;

2. (вложить что-л. внутрь чего-л.) су́нуть, засу́нуть, запихну́ть;

куды́ ты пхнуў гэ́ту кні́гу? — куда́ ты запихну́л (су́нул, засу́нул) э́ту кни́гу?

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Буглёўнік, буглёк ’месца, дзе багата дробных, адшліфаваных вадой каменьчыкаў’ (гродз., Яшкін). Няяснае слова. Можна толькі выказаць няпэўную дагадку пра нейкую сувязь з дзеясловам тыпу *аб‑угліць (да ву́гал). Параўн. яшчэ ўкр. (закарп.) бу́гол ’вялікі камень у рацэ’. Гл. Краўчук, БЛ, 1974, 5, 64.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вайлу́н ’цяльпук, маруда’ (КЭС). Да валіць; параўн. рус. валинь, валень, увалень ’няўклюда’, укр. вайло, вайлюка, валют, валяка ’лены чалавек, лежабока, гультай’, вайлуватий ’няспрытны, непаваротлівы’. Магчыма, таксама збліжэнне з валун ’вялікі камень’. Кароткае і — устаўны гук; параўн. бел. дыял. вайзелін, вайстрак ’лязо’ < востры.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ГАРГО́НЫ,

у старажытнагрэчаскай міфалогіі жанчыны-пачвары. Вызначаліся жахлівым выглядам: крылатыя, укрытыя луской, са змеямі замест валасоў, з ікламі, з поглядам, які ператварае ўсё жывое ў камень. Іх тры, старэйшыя бессмяротныя, малодшая, Медуза, смяротная. Персей адсек ёй галаву, з крыві забітай нарадзіўся крылаты конь Пегас.

т. 5, с. 58

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

quoin

[kɔɪn]

1.

n.

1) рог сьцяны́ або́ буды́ніны

2) наро́жны ка́мень

3) клін -а m. (драўля́ны або́ жале́зны)

2.

v.t.

клінава́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Вярхня́к 1 ’бэлька паміж вушакамі’, вірхня́к ’тс’ (Мат. Гом.), укр. параўн. верхня́к ’верхні гарызантальны брусок у аконнай і дзвярной асадзе’, рус. урал., зах.-сіб. ве́рхник, верхля́к, варон., бран., гом. верхня́к ’верхні вушак акна, дзвярэй’, славен. vȓhnjak ’тс’. Узнікла ў выніку семантычнай кандэнсацыі злучэння верхні вушак.

Вярхня́к 2, вырхня́к ’падстрэшак’ (малар., Нар. сл.), а таксама верхняк ’верхні сашнік у сасе’ (Выг.), утвораны ад прыметніка верхні і суф. ‑ак.

Вярхня́к 3, вэрхня́к ’верхні жарновы камень’ (Дразд.), талач. вірхняк ’тс’ (Шатал.), укр. верхняк, ст.- і паўдн.-рус. верхня́к ’верхні камень у млыне’, урал. ве́рхник ’тс’, славен. vrhnják ’тс’. Усходнеславянска-славенская ізалекса. Да верхні. Утворана пры дапамозе суф. ‑ак (< ‑akъ). Параўн. верхнік 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)