сы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Утвараць глухія гукі, якія нагадваюць працяжнае вымаўленне гука «с».
Гусі выцягнулі шыі і пачалі с.
2. перан. Гаварыць здушаным ад раздражнення голасам (разм.).
3. перан. Злоснічаць, выказваць сваё незадавальненне (разм.).
С. на мужа.
|| аднакр. сы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (разм.).
|| наз. сы́канне, -я, н. і сык, -у, м. (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
клёкат, ‑у, М ‑каце, м.
1. Перарывісты крык, характэрны для некаторых птушак. Бусліны клёкат. □ Гучаць мелодыі, і сэрца рвецца Туды, дзе ружамі цвітуць даліны, Дзе вінаграднік ля дарогі ўецца, А ў небе клёкат чуецца арліны. Гілевіч.
2. Гукі, якія ўтвараюцца пры кіпенні, бульканні вадкасцей. Клёкат вады.
3. Пра глухія перарывістыя гукі ў горле, грудзях. Сын гаварыў спакойным тонам, але з нейкім слабым клёкатам у глотцы. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сугу́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які гучыць суладна, гарманічна (пра музычныя гукі). Некалькі сугучных пералівістых галасоў узнялі вышэй гэтую шчырую, як першае дзявочае прызнанне, песню. Арочка.
2. Які супадае, падобны гучаннем (пра гукі мовы, словы).
3. перан. Які адпавядае чаму‑н., гарманіруе з чым‑н. Гіляр пачаў чытаць радкі з верша Янкі Купалы, якія прыйшлі яму на памяць, якія былі сугучнымі з настроем усіх юнакоў. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паднябе́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да паднябення. Паднябенная косць.
2. У мовазнаўстве — такі, пры вымаўленні якога язык датыкаецца да паднябення (пра гукі мовы). Паднябенныя зычныя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бу́лькат, ‑у, М ‑наце, м.
Гукі, якія ўтвараюцца пры кіпенні, пераліванні або цячэнні вады. Вада.. [з жолаба] ліецца невялічкім раўчуком і з вясёлым звонкім булькатам падае ў рэчку. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ква́канне і кво́канне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. квакаць, квокаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. [Ад жабінага] важкага, манатоннага і бясконцага квакання і квокання аж закладала вушы. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кува́нне, ‑я, н.
Абл. і паэт. Дзеянне паводле знач. дзеясл. куваць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Пад гоманы бору, куванне зязюлі Злажыў Багдановіч тут яркі вянок. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кукава́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеяслова кукаваць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Зязюля лічыла некаму гады і аж пошчак ішоў па лесе ад яе кукавання. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
еката́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. екатаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Леапард узбіўся ўгору, як мяч, закалаціўся ў паветры з шалёным екатаннем і рыкам. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гі́канне, ‑я. н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. гікаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. [Партызаны] чулі, як ззаду стралялі, як доўга над полем разносілася гіканне коннікаў. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)