Verbum

раўнава́га, -і, ДМ -ва́зе, ж.

1. Стан спакою, у якім знаходзіцца цела пад уздзеяннем роўных, процілегла накіраваных сіл.

Устойлівая р.

2. Устойлівае становішча, устойлівасць.

Страціць раўнавагу.

3. перан. Устойлівыя суадносіны паміж чым-н.

Экалагічная р.

4. перан. Стан спакою, ураўнаважанасці, нармальны стан духоўнага і маральнага жыцця.

Вывесці з раўнавагі.

|| прым. раўнава́жны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

рызыкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; незак.

1. Ісці на рызыку, рабіць рызыкоўны ўчынак.

Ён не баіцца р.

2. кім-чым. Падвяргаць каго-, чаго-н. рызыцы (у 1 знач.).

Р. жыццём.

3. з інф. Ісці на ўчынак, звязаны з магчымымі непрыемнасцямі.

Р. заблудзіцца ў лесе.

|| аднакр. рызыкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1 і 2 знач.).

заіка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Гаварыць з цяжкасцямі, мімаволі паўтараць адны і тыя ж гукі, склады.

2. перан., пра каго-што, аб кім-чым і са злуч. «што». Упамінаць мімаходзь, асцярожна, намёкамі (разм.).

Яна пра доўг і не заікаецца.

|| зак. заікну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся.

|| наз. заіка́нне, -я, н. (да 1 знач).

зале́жны, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца ў залежнасці.

З. чалавек.

Залежныя краіны.

2. Абумоўлены чым-н., які ўтрымлівае ў сабе залежнасць (у 2 знач.).

Залежнае становішча.

3. Які выражае залежнасць (у 3 знач.; спец.).

Залежнае слова.

4. У граматыцы: які мае адносіны да форм дзеяслова, якія абазначаюць, што суб’ект падвяргаецца дзеянню з боку аб’екта.

З. стан.

Дзеепрыметнік залежнага стану.

залі́цца¹, -льюся, -лье́шся, -лье́цца; -льёмся, -льяце́ся, -лью́цца і -лію́ся, -ліе́шся, -ліе́цца; -ліёмся, -ліяце́ся, -лію́цца; -ліўся, -ліла́ся, -ло́ся; -ліся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра вадкае: пранікнуць куды-н.

Вада залілася за каўнер.

2. перан. Пакрыцца чым-н., што выступіла на паверхню.

З. чырванню.

3. Захлынуцца (разм.).

Плаваць не ўмеў і заліўся.

|| незак. заліва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

замару́дзіць, -у́джу, -у́дзіш, -у́дзіць; -у́джаны; зак.

1. што. Зрабіць больш павольным, марудным.

З. крок.

2. што. Маруднымі дзеяннямі затрымаць што-н., з’яўленне чаго-н.

Надта з. выкананне пастановы.

3. без дап., з інф. або з чым. Затрымацца, прыпазніцца.

Знаёмы не замарудзіў прынесці кнігу.

З. з адказам на пісьмо.

|| незак. замару́джваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).

зарадзі́ць², -аджу́, -а́дзіш, -а́дзіць; -а́джаны; зак., што.

1. Уставіць зарад (у 1 знач.), патрон у што-н.

З. стрэльбу.

З. гармату.

2. Увесці электрычны зарад (у 2 знач.).

З. электрычную батарэю.

3. Падрыхтаваць да дзеяння, уставіўшы што-н., заправіўшы чым-н.

З. вогнетушыцель.

|| незак. зараджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. зараджа́нне, -я, н. і зара́дка, -і, ДМ -дцы, ж.

абвясці́ць, -вяшчу́, -ве́сціш, -ве́сціць; -ве́шчаны; зак., што.

1. Давесці да ўсеагульнага ведама.

А. парадак галасавання.

2. Афіцыйным актам устанавіць што-н., заявіць аб пачатку якога-н. дзеяння, становішча.

А. перамір’е.

3. Афіцыйна прызнаць каго-н. кім-, чым-н.

А. імператарам.

4. Урачыста аб’явіць, абнародаваць.

А. незалежнасць краіны.

|| незак. абвяшча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. абвяшчэ́нне, -я, н.

абляпі́ць, -ляплю́, -ле́піш, -ле́піць; -ле́плены; зак., каго-што.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Прыстаць, прыліпнуць з усіх бакоў да каго-, чаго-н.; пакрыць усю паверхню.

Гліна абляпіла чаравікі.

Мурашкі абляпілі цукар (перан.: населі кругом).

2. Наклейваючы, пакрыць чым-н.

А. сцены афішамі.

3. перан. Акружыць.

Дзеці абляпілі сані з усіх бакоў.

|| незак. абле́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

аглушы́ць, аглушу́, аглу́шыш, аглу́шыць; аглу́шаны; зак., каго-што.

1. гл. глушыць.

2. Моцным гукам, шумам пазбавіць слыху або яснасці слыху.

А. выбухам.

3. перан. Напоўніць аглушальнымі гукамі (паветра, прастору).

4. Моцна ўдарыць па галаве; ударам давесці да непрытомнасці (разм.).

5. перан. Чым-н. нечаканым моцна ўразіць, ашаламіць.

А. навінамі.

|| незак. аглу́шваць, -аю, -аеш і аглуша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.