дэрыва́т

(лац. derivatus = адведзены)

1) вытворнае ад чаго-н. пярвічнага, прадукт чаго-н.;

2) лінгв. новае слова, утворанае ад слова-асновы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

падста́ва¹, -ы, мн. -ы, -та́ў, ж.

Прычына, важкія абставіны, якія робяць зразумелымі што-н., з’яўляюцца асновай для чаго-н.

Мець законныя падставы для чаго-н. На агульных падставах (нараўне з усімі).

На падставе чаго, у знач. прыназ. — зыходзячы з чаго-н., апіраючыся на што-н., у адпаведнасці з чым-н.

Дзейнічаць на падставе інструкцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пахо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; незак.

1. з каго-чаго. Належаць па нараджэнні да якога-н. класа, нацыі, саслоўя.

Ён паходзіць з рабочых.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), ад каго-чаго. Узнікаць, утварацца ад чаго-н.

Назва горада паходзіць ад ракі.

3. на каго-што. Быць падобным да каго-, чаго-н.

П. на бацьку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

прычыні́цца¹, -ыню́ся, -ы́нішся, -ы́ніцца; зак.

1. да чаго. Стаць прычынай чаго-н.

Самаахвярная праца людзей прычынілася да росквіту гаспадаркі.

2. да чаго. Стаць саўдзельнікам якой-н. справы; далучыцца да чаго-н.

П. да развіцця музычнага мастацтва. П. да размовы.

3.(1 і 2 ас. не ўжыв.). Здарыцца, адбыцца.

Прычынілася бяда.

|| незак. прычыня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

род², -у, М -дзе, м., чаго.

1. Разнавіднасць чаго-н., якая валодае якой-н. якасцю, уласцівасцю.

Р. войск (спецыялізацыя войск у залежнасці ад характару ўзбраення і прызначэння). Войскі ўсіх родаў зброі.

2. Напрамак, спосаб дзейнасці.

Выбраць новы р. дзейнасці.

3. Нешта (нехта) накшталт каго-, чаго-н., падабенства каго-, чаго-н.

Гэта гасцініца — р. пансіяната.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

незадо́ўга, прысл., да чаго або перад чым.

Не за многа часу да чаго-н., перад чым-н.

Н. да юбілею.

Н. перад вайной.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пазбе́гнуць, -ну, -неш, -не; -бе́гнуў іе́г, -гла; -ні; зак., чаго.

Збавіцца, выратавацца ад чаго-н.

П. гібелі.

|| незак. пазбяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

набо́ўтаць, -аю, -аеш, -ае; зак., чаго (разм.).

Боўтаючы, рашчыніць, замяшаць нейкую колькасць чаго-н.

Н. цеста на бліны.

|| незак. набо́ўтваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

напрасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак.

1. што. Выпрасаваць добра, акуратна.

Н. сукенку.

2. чаго. Выпрасаваць нейкую колькасць чаго-н.

Н. бялізны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

заключа́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; незак.

Быць сутнасцю чаго-н., зводзіцца да чаго-н.

У яго словах заключаўся глыбокі сэнс.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)