Verbum

Няўця́м (ніўцям) ’незразумела, не ў галаве’ (Сл. ПЗБ, КСП), неўцямкі́ ’тс’ (ТС), сюды ж няўцямна ’бессэнсоўна’ (Сцяшк. Сл.), неўпрыцям (не въ прицямъ) ’незаўважальна; не прыпамінаецца’ (Нас.). Да уця́міць, ця́міць (гл.).

Паступова ₁ ’паволі, патроху’ (КЭС, лаг.; Бяльк.). Укр. поступово ’тс’. Да паступовы < поступ (гл.). Сюды ж паступовасць ’павольны рух наперад’ (ТСБМ, Бяльк.).

Паступова ₂ ’прагрэсіўна’ (Гарэц.). З польск. postępowy ’прагрэсіўны’.

◎ Паўшарке́ ’збруя на тулаве каня’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Да паў- і шоры (гл.). Сюды ж паўшоры, паўшоркі ’шлеі ў вупражы’ (шальч., смарг., Сл. ПЗБ; Шат.). Параўн. таксама польск. półszorek ’тс’.

Перажы́гаць ’імгненна абгледзіць у розных месцах’ (Нас.). Да пера- і жыг (гл.). Сюды ж перажы́гнуць ’хутка, імгненна пераскочыць вялікую адлегласць’ (Нас.), утворанае, аднак, пры ад’ідэацыі бел. перажыргнуць, пеража́ргаць < перажарга́ць (гл.).

◎ Пе́хта, нехта ’пеша’ (брэсц., Нар. лекс.). З польск. piechto ’тс’, якое, як і piechty, piechtą, што з’яўляюцца скарочанымі формамі лексемы piechota, piechotą. Сюды ж пехтам ’пешшу’ (маст., Сл. рэг. лекс.).

Права́дзіць ’праводзіць’ (Нас.; швянч., Сл. ПЗБ). Аўтары апошняга слоўніка параўноўваюць з польск. prowadzić, што, відаць, справядліва, улічваючы месца націску і арэал. Сюды ж правадзі́ны ’провады ў армію’ (лід., Сцяшк. Сл.).

◎ Прасі́так ’сіта’ (Інстр. 1, Шат.). Конфікснае (пра- + -ак) утварэнне ад сіта] параўн. рус. подсгтюк ’сіта невялікіх памераў’. Сюды ж прасіціціцца ’прадрацца’ (аб лакцях у вопратцы) (Касп.), просічаны ’працёрты, сытаваты’ (ТС).

*Прыбро́дка, прыбрю́тка ’прыблудная жанчына (прыйшла з другога сяла)’ (Сіг.). Сюды ж, відаць, зафіксаванае Ластоўскім прыбрэдка з рэканструяваным, магчыма, пераносным значэннем ’падхалім, падхалімка’ (Ласт.). Да прыбрысці́, брысці (гл.), параўн. наброд (гл.).

Прывы́кнуць, прывыка́ць ’набыць прывычку; прывучыцца; асвоіцца’ (Бяльк., ТСБМ). Працягвае ст.-бел. привыкнути, привыкати, якое ад выкнути, гл. вы́кнуць (< прасл. *vyknǫti); сюды ж прывы́чка ’схільнасць, манера паводзін, звычай’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ).

Пры́жкі ’які здольны скакаць’ (ТС). Да пры́гаць (гл.); сюды ж вытворнае ад яго пры́жыць ’спружыніць’ (там жа), хаця адносіны паміж імі могуць быць і адваротнымі (што, праўда, не падаецца абавязковым).