(н.-лац. codeinum, ад гр. kodeia = макавая галоўка)
алкалоід опію фенантрэнавага рада, вытворнае марфіну, выкарыстоўваецца як болепатольны, заспакаяльны сродак і супраць кашлю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
контр-апро́шы
(фр. contreapproches, ад contre = супраць + approche = набліжэнне)
ходы злучэння, якія асаджаныя ў крэпасці войскі пракладвалі насустрач апрошам праціўніка з мэтай контратакі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
макі́
(фр. maquis)
французскія партызаны, удзельнікі руху Супраціўлення ў 1940—1944 гг. супраць нямецка-фашысцкіх акупантаў; назва паходзіць ад назвы хмызняку (гл.маквіс).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
мюрыды́зм
(ад мюрыд)
нацыянальна-вызваленчы рух горцаў Паўн. Каўказа ў 19 ст., у якім рэлігійнае вучэнне спалучалася з палітычнай барацьбой супраць усіх немусульман.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
лаві́раваць
(ням. lavieren)
1) плысці на парусным судне супраць ветру па ломанай лініі; рухацца зігзагамі, каб абмінуць перашкоды;
2) перан. спрытна прыстасоўвацца да абставін, ухіляцца ад прамых дзеянняў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
пратэ́ст
(ням. Protest, ад лац. protestari = публічна заяўляць)
1) рашучае пярэчанне супраць чаго-н. (напр. выказаць п.);
2) заява аб нязгодзе з якім-н. рашэннем (напр. п. пракурора).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
са́нкцыя
(лац. sanctio = строгая пастанова)
1) зацвярджэнне вышэйшым органам якога-н. акта, што надае яму сілу закона;
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
wíder
1.
prp (a) су́праць, супро́ць, насу́перак
~ den Strom — супро́ць цячэ́ння
~ Wíllen — насу́перак во́лі
◊ wer nicht mit mir ist, der ist ~ mich — бібл. хто не са мно́ю, той су́праць мяне́
2.
adv
hin und ~ — то туды́, то сюды́; то напе́рад, то наза́д
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ба́лька ’бэлька’ (Юрч., Сцяшк. МГ, Інстр. I, ДАБМ, 883, Бяльк., Шат., Касп., Нас.). Ст.-бел.балька ’тс’ (з XVI ст.; Булыка, Запазыч.). Укр.дыял.ба́лька (у помніках з XVI ст.). Запазычанне з польск.balka ’тс’ (< ням.). Рыхардт, Poln., 32; Рудніцкі, 66 (супраць польскага пасрэдніцтва). Параўн. ба́лка1, бэ́лька.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Баро́метр. Рус.баро́метр (з XVIII ст., стары націск: бароме́тр), укр.баро́метр (з XVIII ст.; таксама ў форме барометрум). Запазычанне з зах.-еўрап. моў (франц.baromètre, ням.Barometer). Фасмер (1, 128) мяркуе, што, зыходзячы з націску, трэба прымаць пасрэдніцтва польскай мовы (супраць гэтага Шанскі, 1, Б, 46, дзе і аргументы).