лангу́ст
(фр. langouste)
марскі рак атрада дзесяціногіх (дэкаподаў) з цвёрдым панцырам, без клюшняў, з доўгімі вусікамі, які водзіцца ў цёплых морах; аб’ект промыслу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гастралёр, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Артыст на гастролях.
2. перан. Пра таго, хто пастаянна мяняе месца работы, пра выпадковага работніка (разм., неадабр.).
|| ж. гастралёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. гастралёрскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераста́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Разм. Тое, што і перастарак (у 2 знач.). Ніна яшчэ не перастарка. Знойдзе сабе хлопца! Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каза́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Вадаплаўная дзікая птушка сямейства качыных, якая водзіцца ў палярнай і ўмеранай паласе. Чорная казарка. Канадская казарка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гі́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Памянш. да гіра; маленькая гіра. Вымяраецца глыбіня часцей за ўсё пры дапамозе спецыяльнай гіркі — глыб[іня]мера. Матрунёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цаху́ры, ‑аў; адз. цахур, ‑а, м.; цахурка, ‑і, ДМ ‑рцы; мн. цахуркі, ‑рак; ж.
Народ, які жыве ў гарах Паўднёвага Дагестана і Паўночнага Азербайджана.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
што́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Памянш.-ласк. да штора; невялікая штора. Жнівеньскі вецер варушыў зялёную шторку на адчыненым акне вагона. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
би́сер м. бі́сер, -ру м.; па́церкі, -рак, ед. па́церка, -кі ж.;
◊
мета́ть би́сер перед сви́ньями сы́паць бі́сер (пе́рлы) перад сві́ннямі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нелады́ ед. нет нелады́, -до́ў, ед. нела́д, -ду м.; (несогласие) нязго́да, -ды ж.; (ссоры) сва́ркі, -рак, ед. сва́рка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ра́кавіна 1 ’прамежак паміж капытоў у жывёлін’, ’раздвоены капыт (каровы, свінні, казы)’ (ганц., Сл. ПЗБ; ЛА, 1), ракава́ціна (ганц., Сл. ПЗБ), рако́ўня (чэш., ЛА, 1), ра́кавішкі мн. л. (круп., Лекс. ландш., 56), ра́кавіца (добр.). Істотна, што назва азначае менавіта раздвоены капыт парнакапытных (каровы, свінні, казы). Па існуючай этымалогіі выводзіцца ад *raky, *rakъve ’абалонка’ (Фасмер, 3, 439). Аднак дня акрэслення першаснага значэння трэба звярнуць увагу на ўласна ’прамежак’, адсюль ра́кавіна развівае старажытную семантыку раздвоенасці ці выгнутасці (гл. рак 1, 3, ракі).
Ра́кавіна 2 ’ракавіна малюска’ (ТСБМ, Мат. Гом.), з-за адзінкавасці фіксацыі ў народнай мове, хутчэй за ўсё, запазычана з рус. ра́ковина ’тс’.
*Ра́кавіна 3, ра́ковіна ’нарост, гуз на дрэве’ (ТС). Імаверна, звязана з рак 2 (гл.) ’хвароба, вонкавай прыкметай каторай з’яўляецца зацвярдзелая язва асаблівага выгляду’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)