жа, (пасля галосных) ж.
1. злуч. супраціўны. Злучае сказы з адносінамі супрацьпастаўлення.
Мне гаворыць адно, сам жа робіць другое.
2. злуч. далучальны. Ужыв. для далучэння сказаў з паведамленнем дадатковага або тлумачальнага зместу.
Вядзі нас, ты ж ведаеш дарогу.
3. часц. узмацн. Ужыв. для ўзмацнення значэння папярэдняга слова або сэнсу таго, што выказваецца.
З кім жа ён застанецца?
4. часц. Ужыв. пасля займеннікаў і прыслоўяў, каб падкрэсліць падабенства, супадзенне, аднолькавасць.
Яны прыйшлі з аднаго і таго ж мястэчка.
Той жа.
Тады ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
бяда́, -ы́, ДМ -дзе́, мн. бе́ды і (з ліч. 2, 3, 4) бяды́, бед, ж.
1. Няшчасце, гора.
Дапамагчы ў бядзе.
Беды цярпець — каменнае сэрца мець (прыказка). Б. па бядзе як па нітачцы ідзе (прыказка).
2. Нястача, галеча.
У хаце — б.
3. у знач. вык. Дрэнна; непрыемна.
Б. мне з ім.
◊
Бяда вялікая (разм.) — не мае значэння, няважна.
Бядой латаны (разм.) — вельмі бедны.
Далей ад бяды (разм.) — пра нежаданне ўвязвацца ў непрыемную гісторыю.
Такой бяды; толькі (той) бяды (разм.) — не мае значэння.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сту́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак.
1. Ударыць, звычайна са стукам.
С. кулаком па стале.
2. Пастукаць у дзверы або акно, каб адчынілі.
У акно ціха стукнулі.
3. каго (што) і без дап. Нанесці ўдар каму-н.
С. па карку.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Наступіць, надысці; мінуць, споўніцца (пра час, падзеі; разм.).
Мне стукнула сорак. (безас.).
◊
Стукнуць у галаву; галаву стукнула каму — нечакана прыйшла думка.
|| незак. сту́каць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).
|| наз. сту́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
даспадо́бы прысл gefállen* vi; nach Geschmáck;
◊ гэ́та мне не даспадо́бы das gefällt mir nicht; das ist nicht nach méinem Geschmáck
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ве́села прысл
1. lústig, héiter, froh; разм fidél;
2. (забаўна) amüsánt;
мне ве́села ich bin fröhlich; mir ist froh [fröhlich] zumúte [zu Múte]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прые́сціся:
мне прые́лася разм ich bin déssen ǘberdrüssig, es ist mir zuwíder; ich habe es sátt, ich habe genúg (davón)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
чува́ць несов.
1. в знач. безл. сказ. слы́шно;
адсю́ль мне нічо́га не ч. — отсю́да мне ничего́ не слы́шно;
2. (ощущаться, чувствоваться) слы́шаться;
чува́ць пах кве́так — слы́шится за́пах цвето́в;
3. в знач. вводн. сл. слы́шно; говоря́т;
◊ ві́дам не віда́ць, слы́хам не ч. — погов. ви́дом не вида́ть, слы́хом не слыха́ть; не ви́дано, не слы́хано
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
damít, dámit
1.
adv (з) гэ́тым [тым, ім, ёю, і́мі]
~ ist álles geságt — гэ́тым ска́зана ўсё
was soll ich ~ tun? — што мне з гэ́тым рабі́ць?, наво́шта мне гэ́та?
2.
cj (дзе́ля) таго́, каб; з тым, каб
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
по́мніцца, ‑ніцца; незак.
1. Захоўвацца ў памяці, не забывацца. Надыход восені з маленства помніцца мне па гудзенню гэтых правадоў. Кулакоўскі. Мне помніцца год Сорак трэці, Пачатак суровай зімы. Прыходзька.
2. у знач. пабочн. по́мніцца. Як у памяці. Тады ў Льва Раманавіча, помніцца, варухнулася сумненне, ці варта высяляць Сапуна. Асіпенка. Мы тады, помніцца, шумна спраўлялі наваселле. Былі Галіны саслужыўцы, Толікавы сябры, быў, вядома, запрошаны і я з жонкаю. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ulżyć
ulży|ć
зак. аблегчыць; палегчыць;
~ć czyim cierpieniom — аблегчыць чые пакуты;
~ło mi na sercu — мне палягчэла на сэрцы; мне стала лягчэй на сэрцы;
~ć sobie разм. адвесці душу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)