хры́пнуць 1, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Аднакр. да хрыпець.
хры́пнуць 2, ‑ну, ‑неш, ‑не; незак.
Пачынаць гаварыць хрыпла, траціць чыстату голасу. Паліна заглянула ў блакноцік.. А палове сёмай — нарада. Як надакучылі яны!.. Амаль кожны дзень — адна за другой. Спрачаюцца, аж хрыпнуць людзі. Савіцкі. Аж хрыпнуць пад вятрамі каштаны. Нясе ў глыбіні адарваны буй... Бураўкін. // Станавіцца хрыплым (пра голас). У спевака голас пачаў хрыпнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ладII муз. лад, род. ла́ду м.;
◊
на ра́зные лады́ на ро́зныя лады́;
петь на но́вый лад спява́ць на но́вы лад;
петь в лад спява́ць у лад;
настро́иться на друго́й лад настро́іцца на і́ншы лад.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
свороти́ть сов., в разн. знач., разг. звярну́ць, мног. пазваро́чваць;
свороти́ть большо́й ка́мень звярну́ць вялі́кі ка́мень;
свороти́ть с доро́ги звярну́ць з даро́гі;
свороти́ть разгово́р с одного́ предме́та на друго́й звярну́ць гаво́рку з аднаго́ прадме́та на другі́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ко́нсульства
(ад консул)
1) час кіравання консулаў у Стараж. Рыме ў перыяд рэспублікі і ў Францыі (1709—1804);
2) прадстаўніцтва адной дзяржавы на тэрыторыі другой дзяржавы на чале з консулам, а таксама памяшканне, якое яно займае.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
południe
południ|e
н.
1. паўдня, поўдзень;
przed ~em — да абеду (поўдня);
po ~u — па абедзе; у другой палове дня;
w ~e — апоўдні;
2. поўдзень;
na ~e od ... — на поўдзень ад ...
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
перебра́ться разг.
1. (переправиться) перабра́цца, перапра́віцца;
перебра́ться на друго́й бе́рег перабра́цца (перапра́віцца) на другі́ бе́раг;
2. (переместиться) перабра́цца, перамясці́цца;
пау́к перебра́лся к пе́чке паву́к перабра́ўся (перамясці́ўся) да пе́чкі;
перебра́ться на но́вую кварти́ру перабра́цца на но́вую кватэ́ру.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
балансі́р
(фр. balancier = каромысел)
1) рычаг у машыне, які перадае рух ад адной часткі да другой, а таксама рэгулятар у механізме гадзінніка, які замяняе маятнік (баланс 5);
2) доўгі шэст, пры дапамозе якога акрабат захоўвае раўнавагу на канаце.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кулі́сы
(фр. coulisse)
1) плоскія часткі тэатральнай дэкарацыі, размешчаныя па баках сцэны адна за другой;
2) перан. тое, за чым хаваецца што-н.;
за кулісамі — тайна, скрытна, у неафіцыйнай абстаноўцы;
3) тэх. сістэма рычагоў для перамены ходу машыны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Ба́йбас ’бялізны чалавек, гультай’ (Касп.), байбо́с ’бялізны, нязграбны мужчына’ (Нас.), ба́йбус ’бялізны, нязграбны чалавек, гультай’ (Шат., Гарэц., Янк. БП, Др.-Падб., Бяльк., Сцяц.), ’дурань’ (Сцяц.). Рус. ба́йбус, бе́йбус ’лянівы’, бе́йбас ’дурань’, укр. бе́йбас ’дурань, вялікі нехлямяжы чалавек’ (таксама бе́льбас, бе́лбас). Паводле Фасмера, 1, 145, запазычанне (у другой частцы выразу дыял. форма тур. baš ’галава’). Але зыходзячы з укр. паралельных форм бе́льбас, бе́лбас, можна думаць і пра сувязь з рус. балбе́с (да гэтага гл. Фасмер, 1, 114): параўн. змену ва ўкр. дыялектах: лʼ → й.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Каці́раваць ’вызначаць біржавую цану (курс) каштоўных папер, тавараў, замежнай валюты’ (ТСБМ). Відавочна, непасрэднае запазычанне з рус. мовы. У рус. мове гэта лексема ўзята з ням. kotieren у другой палавіне XIX ст. (упершыню адзначаецца ў слоўніку ў 1887 г.). Ням. kotieren < франц. coter ’каціраваць’ < ’меціць, нумараваць’. Гл. Шанскі, 2, К, 358. Каці́равацца ’цаніцца’, ’ацэньвацца (пра каштоўныя паперы, тавары, валюту)’, ’быць у абароце на біржы’, ’мець тую ці іншую ацэнку ў вачах грамадства’, з’яўляецца ўласна рус. ўтварэннем і адзначаецца з 1914 г. Шанскі, там жа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)