абадра́нец, ‑нца, м.
Разм. Той, хто ходзіць у падраным, зношаным адзенні; басяк, валацуга. Блецька раз прыгледзеўся, што той [Гальвас] у нейкага абадранца выйграў у карты грошы. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палы́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Лыпнуць некалькі разоў; лыпаць некаторы час. Цярэшка палыпаў вачыма, павярнуўся да аднаго, да другога, нібы бачыў іх [мужчын] першы раз. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перавастры́ць, ‑вастру, ‑вострыш, ‑вострыць; зак., што.
1. Навастрыць іначай, яшчэ раз. Перавастрыць разец.
2. Навастрыць усё, многае.
3. Навастрыць вельмі моцна, больш, чым трэба. Перавастрыць брытву.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перамя́ць, ‑мну, ‑мнеш, ‑мне; ‑мнём, ‑мняце; зак., што.
1. Размяць, расцерці яшчэ раз, нанава.
2. Памяць, змяць усё, многае. Перамяць лыжкай вараную бульбу. Перамяць усю вопратку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перашарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
1. Вышараваць нанава, яшчэ раз. Перашараваць падлогу.
2. Вышараваць, пашараваць усё, многае.
3. Шаруючы чым‑н., перацерці, перарэзаць на часткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спра́ўнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан спраўнага. Камісар паслаў на мост сапёра, загадаўшы ўважліва агледзець яшчэ раз спраўнасць мініравання. Лынькоў. [Сярго:] Вінтоўкі ў спраўнасці? Патроны ёсць? Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
харашы́цца, ‑рашуся, ‑рошышся, ‑рошыцца; незак.
Разм. Прыбірацца, прыхарошвацца. Сяргей раз-пораз паглядаў на Олю, якая харашылася за сталом, як пава, і давала волю свайму смеху. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́рыва
1. Узаранае для сяўбы поле; засеяны палетак (БРС). Тое ж па́хаць, па́хата (Слаўг.), аралля́ (Дубр.).
2. Ралля, якая ўзарана першы раз (Сен. Касп.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Cui nasci contigit, mori restat
Каму давялося нарадзіцца, таму давядзецца і памерці.
Кому пришлось родиться, тому доведётся умереть.
бел. Як ні круці, а прыйдзецца памярці. Хто нарадзіўся, той і паміраць мусіць. Бог даў. Бог узяў. Раз жыць, раз і паміраць. Смерць і радзіны не выбіраюць гадзіны. Не памрэ толькі той, хто не нарадзіўся.
рус. Сколько ни ликовать, а смерти не миновать. Двум смертям не бывать, а одной не миновать. Сколько ни жить, а смерти не отбыть.
фр. On ne meurt qu’une fois (Умирают лишь раз).
англ. Death when it comes will have no denial (Смерть не принимает отказа).
нем. Der Tod hat noch keinen vergessen (Смерть ещё не забывала никого).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
◎ Неўнара́й: «Поўнач» не раз у ім схову шукала, «Захад» знаў сілу яго неўнарай» (Купала). Вынікаючае з кантэксту значэнне ’на справе, не на словах’ ’дазваляе звязаць слова з нараіць, раіць (гл.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)