АПЛІ́Т

(ад грэч. haploos просты),

жыльная магматычная горная парода. Раўнамерна- і дробназярністая, бедная слюдой і інш. каляровымі мінераламі. Адрозніваюць гранітныя (найб. пашыраныя), дыярытавыя, сіенітавыя і інш. Шчыльн. 2500—2700 кг/м³. Сярэдні хім. састаў (% па масе) гранітных аплітаў: SiO2 75, Al2O3 13,4, K2O 4,8, Na2O 3,54, CaO 1,13 і інш. Выкарыстоўваецца ў шкляной прам-сці, як сыравіна на друз.

т. 1, с. 428

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АЛЕЎРЫ́Т

(ад грэч. aleuron мука),

рыхлая дробнаабломкавая асадкавая горная парода, паводле саставу прамежкавая паміж пяскамі і глінамі (пыл, глей, лёс і лёсападобныя пароды). Складаецца пераважна з мінер. зярнят (кварц, палявы шпат, слюда і інш.) памерам 0,01—0,1 мм. У залежнасці ад пераважных памераў вылучаюць буйна- і дробнаалеўрытавыя (тонкаалеўрытавыя) рознасці. Алеўрыт выкарыстоўваюць у вытв-сці цэменту і буд. керамікі.

т. 1, с. 248

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ДАЦЫ́Т

(ад лац. Dacia Дакія),

магматычная горная парода, эфузіўны аналаг гранадыярытаў і кварцавых дыярытаў. Складзена з тонказярністай або шклістай асн. масы і ўкрапванняў плагіяклазу, кварцу, рагавой падманкі і інш. Структура парфіравая або афіравая. Колер светла-шэры, зеленавата-шэры, чырванаваты. Шчыльн. 2650 кг/м​3. Д. вядомы ў вулканагенных тоўшчах усіх узростаў, асабліва ў кайназойскіх. Буд. матэрыял.

т. 6, с. 71

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ЛАМПРАФІ́Р,

жыльная магматычная горная парода, складзеная з палявога шпату (радзей фельдшпатоідаў) і павышанай колькасці каляровых мінералаў (не менш за 30%; біятыт, амфібол, алівін, меліліт і інш.). Колер цёмна-шэры да чорнага. Вылучаюць Л. вапнякова-шчолачныя (спесартыт, керсантыт), шчолачныя або фельдшпатоідныя (камптаніт) і мелілітавыя (альнеіт). Утвараюць серыі малых інтрузіўных цел (сілаў, даек, некаў, трубак выбуху), цесна злучаных з разломнай тэктонікай.

т. 9, с. 116

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

адыно́л

(ад гр. adinos = шчыльны)

шчыльная тонказярністая горная парода, якая складаецца пераважна з альбіту і кварцу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

аляскі́т

(ад н.-лац. Alaska = Аляска)

горная парода, граніт, які змяшчае менш за 5% каляровых мінералаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

андэзі́т-дацы́т

(ад андэзіт + дацыт)

вулканічная горная парода, пераходная ад андэзіту да дацыту, эфузіўны аналаг дыярыту.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

аргілі́т

(ад гр. argillos = гліна + -літ)

асадачная горная парода, утвораная ў выніку ўшчыльнення і цэментацыі гліны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

артагне́йс

(ад арта- + гнейс)

горная парода парфіравай структуры з фенакрышталямі палявых шпатаў, кварцу, біятыту і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

брабансо́ны

(фр. brabançonne, ад Brabant = назва мясцовасці ў Бельгіі)

парода вялікіх коней-цяжкавозаў, выведзеная ў Бельгіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)