з’е́здзіцца, ‑дзіцца; зак.

1. Прыйсці ў непрыгоднасць ад доўгай язды. Сані з’ездзіліся. □ Вагон — хата Міколкава. Стары парахнявы вагон, з пашчапанымі коламі, са збітымі буферамі. З’ездзіўся вагон, пастарэў. Лынькоў.

2. Зак. да ездзіцца.

•••

Была кабылка, ды з’ездзілася гл. кабылка.

Быў конь (конік), ды з’ездзіўся гл. конь.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перабо́ры ед. нет привере́дничанье ср., привере́дливость ж., изли́шняя разбо́рчивость;

◊ за п. — ла́пці ды або́ры — погов. мно́го выбира́ть — жена́тым не быва́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

пірамі́да ж., в разн. знач. пирами́да;

чатырохгра́нная п. — четырёхгра́нная пирами́да;

егі́пецкія ~ды — еги́петские пирами́ды;

фізкульту́рнікі пастро́ілі ~ду — физкульту́рники постро́или пирами́ду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

скро́ены

1. скро́енный;

2. искро́енный;

1, 2 см. скро́іць;

◊ нязгра́бна с., ды мо́цна сшы́ты — погов. нела́дно скро́ен, да кре́пко сшит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

со́нейка ср.

1. уменьш.-ласк. со́лнышко;

2. перен. со́лнышко;

◊ за ву́шка ды на с. — погов. за у́шко да на со́лнышко

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

уме́ць несов. уме́ть;

◊ гэ́та ж трэ́ба ўмець! — э́то же на́до уме́ть;

уме́ю, ды не сме́ю — погов. уме́ю, да не сме́ю

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

слаць​2 дзеяслоў | незакончанае трыванне

  1. Укладваючы, раскладваць па паверхні.

    • С. пасцілку на канапу.
    • С. пасцель (рыхтуючы да сну).
    • Мякка сцеле, ды мулка спаць (прыказка пра таго, хто добразычлівы толькі знешне).
    • С. каноплі.

  2. Рабіць, укладваючы шчыльна састаўныя часткі чаго-н. (дошкі, пліткі, брусы і пад.).

    • С. падлогу.
    • С. паркет.
    • Слаць лістам (размоўнае) — лісліва дагаджаць каму-н. з карыслівай мэтай.

|| закончанае трыванне: паслаць і наслаць.

|| назоўнік: насціланне і насціл.

|| назоўнік: сланне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

пытаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

  1. каго (што), з дадан. сказам і без дапаўнення. Звяртацца да каго-н. з пытаннем, каб даведацца пра што-н., высветліць што-н.

    • У людзей пытай, ды свой розум май (прыказка).
    • Хто пытае, той не блудзіць (прыказка).
    • П. вучня (з мэтай высветліць веды).

  2. што і чаго. Прасіць дазволу на што-н., звяртацца з якой-н. просьбай.

    • П. дазволу.
    • П. парады.

  3. Патрабаваць прад’явіць (дакумент).

    • П. пасведчанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

каба́нчык, ‑а, м.

Памянш.-ласк. да кабан; невялікі кабан. [Матруна] загадала .. [сыну] выгнаць з хлява ды папасвіць кабанчыка. Марціновіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адве́ку, прысл.

З даўніх часоў; спрадвеку. [Сарока:] — Адвеку на гэтай гары лісы вядуцца, ды якія ж пушыстыя. Шарахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)