Турба́н 1 ‘музычны інструмент тэорба’ (Нас.). Відаць, праз польск. tyorba, teorban ‘вялікая лютня’ з франц. théorbe, téorbe, tuorbe ‘тс’, італ. tiorba ‘тс’. Гл. тарба́н.
Турба́н 2 ‘усходні галаўны ўбор, палотнішча, абматанае вакол галавы’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт., Вруб.). Праз польск. turban ‘тс’, якое (магчыма, праз франц. turban) з тур. tülbend ‘муслін’ < перс. dülbänd ‘тканіна з крапівы’ (SWO, 1980, 783; Фасмер, 4, 136; Арол, 4, 129).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сце́жар
1. Памост, месца, дзе быў стог (Зэльв. Сцяцко, Слуцк. Сержп. Грам., 48).
2. Жэрдка, вакол якой кладзецца стог (Пар.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
абне́сці сов., в разн. знач. обнести́;
а. што-не́будзь вако́л чаго́-не́будзь — обнести́ что́-л. вокру́г чего́-л.;
усі́х а. падару́нкамі — всех обнести́ пода́рками;
а. каго́-не́будзь ча́ркай — обнести́ кого́-л. ча́ркой
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́растак, -тка м.
1. побе́г, росто́к, о́тпрыск, приро́сток, отро́сток, волчо́к;
2. только мн. по́росль ж.;
вако́л пня ўзнялі́ся малады́я ~ткі — вокру́г пня подняла́сь молода́я по́росль;
3. перен. росто́к;
~ткі но́вага — ростки́ но́вого
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́садзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.
1. каго (што). Даць магчымасць або прымусіць выйсці з вагона, судна і пад.
В. пасажыраў.
В. дэсант.
2. што. Перасадзіць у глебу (пра расаду, саджанцы).
В. памідоры з парнікоў.
В. кветкі ў грунт.
3. што чым. Пасадзіць вакол чаго-н.
В. пляцоўку кустамі.
4. што. Выбіць, выламаць моцным ударам (разм.).
В. дзверы.
|| незак. выса́джваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. выса́джванне, -я, н. і вы́садка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
акружэ́нец, ‑нца, м.
Разм. Ваеннаслужачы, які быў або знаходзіцца ў кальцы варожых войск, у акружэнні. Паходня прыйшоў у партызаны як акружэнец, калі фронт быў ужо далёка на ўсходзе і вакол гаспадарылі гітлераўцы. Хадкевіч. У атрадзе знайшліся, танкісты з былых акружэнцаў, і машыну ўключылі ў спіс партызанскага ўзбраення. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абты́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм.
1. Натыкаць вакол чаго‑н. Абтыкаць градку палачкамі.
2. Утыкаць чым‑н. якую‑н. паверхню. Абтыкаць падушачку іголкамі.
3. Заканапаціць, абканапаціць што‑н. Абтыкаць сцяну пакуллем.
абтыка́ць 1, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак. да абты́каць.
абтыка́ць 2, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак. да абаткнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
га́льштук, ‑а, м.
Прадмет убору ў форме палоскі тканіны, якая завязваецца пад каўняром сарочкі, блузы вузлом або бантам. Па падсіненую сарочку з накрухмаленымі грудзьмі.. звісалі шырокія хвасты чорнага гальштука. Мурашка.
•••
Піянерскі гальштук — чырвоная касынка піянераў, якая завязваецца вакол шыі доўгімі канцамі наперад.
Залежыць (заліць) за гальштук гл. залежыць.
[Ад ням. Halstuch — шыйная хусцінка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дрот, ‑у, М дроце; мн. драты; м.
Металічны выраб у выглядзе гібкай ніці або тонкага прута. Медны дрот. Калючы дрот. □ Дрот на слупах гуў і звінеў. Чорны. Федзя яшчэ здалёк убачыў, што клямка дзвярэй прыкручана да прабою дротам. Ваданосаў. // Разм. Драцяная загарода. Вакол вёскі акопы, дзоты, драты. Брыль.
[Польск. drut з ням.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
магнеты́зм, ‑у, м.
1. Здольнасць магніта, а таксама правадніка з электрычным токам прыцягваць да сябе або адштурхоўваць некаторыя целы.
2. Вучэнне аб магнітных з’явах і магнітных уласцівасцях цел. Курс магнетызму.
•••
Зямны магнетызм — уласцівасць Зямлі, якая выяўляецца ў існаванні вакол яе магнітнага поля, а таксама вучэнне аб магнітным полі Зямлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)