даць (у ру́кі) но́выя ко́зыры zu néuen Trümpfen verhélfen*; éine Trúmpfkarte in die Hand drücken;
3. (багатычалавек) Hai m -s, -e;
◊
хадзі́ць ко́зырамразм. (éinher)stolzíeren vi (s), den Kopf hoch trágen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
пама́лу, прысл.
1. Не спяшаючыся, марудна. Ідзём мы памалу. У бацькі баляць ногі.Сачанка.Плыве Дняпро, плыты плывуць памалу...Купала.
2. Паступова, не адразу. Камандзірава мара памалу збывалася: ужо напалову конны атрад мог хадзіць у даволі далёкія рэйды.Брыль.Страляніна за мной памалу радзела..Якімовіч.
3.Разм. Асцярожна. «Далікатна, далікатна бяры, памалу», — застагнаў.. [палкоўнік], калі салдат.. узваліў яго на плечы.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прахадзі́ць, ‑хаджу, ‑ходзіш, ‑ходзіць; зак.
1.Хадзіць некаторы час. Паўдня прахадзілі мы дарэмна па лесе, так і не сустрэўшы ніводнага птушынага следу.Ігнаценка.Сцвярджаў я маці: — Шапка малавата, Я прахаджу і ў летняй, не бяда!Барадулін.Як пойдзеш нацянькі, дык праходзіш тры дзянькі.Прыказка.
2.што. Разм. Доўга ходзячы, страціць што‑н. Неўзабаве вярнуліся дзяўчаты. — О, ды мы, здаецца, прахадзілі свае месцы!Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пракля́ты, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад праклясці.
2.узнач.прым. Які выклікае праклён; ненавісны. Праклятая вайна. □ Спачатку вось трэба падумаць, як з гэтай праклятай зямлянкі хутчэй выбрацца.Шамякін.[Тэафіл:] — Ліхаманка брала мяне некалькі гадоў, а такі зглуміў хінай праклятую...Самуйлёнак.//Разм. Ужываецца як лаянкавае слова. Пан пачынае з высокага ганка: — Як ты асмеліўся, галган пракляты, каля палаца хадзіць панібратам?Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
валэ́ндацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм.
1. Доўга важдацца з кім‑, чым‑н. [Юстын:] — Ну, сам падумай: толькі і ведай, што цягай з крыніцы ваду, ды з харчамі валэндайся.Стаховіч.
2.Хадзіць, пераходзіць з месца на месца без асаблівай патрэбы, прычыны; бадзяцца, валачыцца. [Антось:] — Запрагай, і каб мне.. тут ніхто лішні не валэндаўся.Бажко.Адны [людзі] працуюць, другія валэндаюцца па вуліцы без работы.Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грамадзя́нскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да прававога становішча грамадзян (у 1 знач.) у дзяржаве. Грамадзянскі кодэкс. Грамадзянскія правы. Грамадзянскія законы./ Накіраваны на карысць грамадства; уласцівы грамадзяніну. Грамадзянскі абавязак.
2. Неваенны, цывільны. Ніхто пабочны сюды не заглядваў — грамадзянскаму насельніцтву ўвогуле было забаронена хадзіць у лес, а гітлераўцы баяліся.Няхай.
•••
Грамадзянская вайнагл. вайна.
Грамадзянская паніхідагл. паніхіда.
Грамадзянскі шлюбгл. шлюб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
race1[reɪs]n.
1. спабо́рніцтва па бе́гу; бег на ху́ткасць; го́нка;
a race boat го́начная ло́дка
2.pl.the races ска́чкі;
go to the racesхадзі́ць на ска́чкі
3.sport дыста́нцыя
♦ a race against time/the clock го́нка на час
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Пе́плецца ’паволі рабіць’, пе́пліць ’марудзіць’ (ТС). Магчыма, балтызм, гл. Санько (Kryuja, 1996, I, 91), які параўноўвае з літ.pëpis ’вялы чалавек’, pépti ’слабець, чэзнуць’, параўн. таксама літ.pė́plinėti, pė̃pinėti, pė̃pinti ’нязграбна, нехлямяжа хадзіць, разявіўшы рот’, аднак геаграфія сведчыць, хутчэй, пра гукапераймальны ці імітатыўны характар слова, параўн. балг.пъ́пля паўзці, марудзіць’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэнта́цца ‘бадзяцца без справы (цэлы дзень)’ (Нас.). Імітатыў з экспрэсіўнай назалізацыяй, параўн. чэш.trtat, trtonit ‘хадзіць дробнымі крокамі’. Махэк₂ (654) далучае сюды і балг.тъ́ртя да бя́гам ‘кінуцца наўцёкі’, параўн. търто́тя се ‘валачыцца’ і пад. Параўн. таксама няяснага паходжання ід.trenclen ‘марнатравіць, марна траціць, мантачыць’ (Астравух, Ідыш-бел. сл.). Гл. і трэндаць.