я, мяне́, мне, мяне́, мной (~о́ю), аба мне, займ. асаб. 1 ас. адз.

1. Служыць для абазначэння тым, хто гаворыць, самога сябе.

Я не я і кабыла не мая (прыказка: нічога не ведаю, ні да чаго не маю дачынення).

2. у знач. наз., нескл., н. Ужыв. для абазначэння самога сябе як асобы.

Маё чалавечае «я».

Паказаць сваё «я» [а) поўнасцю выявіць свае якасці, магчымасці, здольнасці;

б) настаяць на сваім].

◊

Вось я цябе (яго, яе, вас, іх)! (разм.) — пагражальны вокрык ці заўвага.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

аблажы́цца, ‑лажуся, ‑ложышся, ‑ложыцца; зак.

1. Аблажыць сябе чым‑н., накласці вакол сябе чаго‑н. Задумаўся Загорын.. Ён аблажыўся кнігамі, часопісамі. Алешка.

2. Пакрыцца чым‑н. па ўсёй паверхні. Неба аблажылася хмарамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

памані́ць, ‑маню, ‑маніш, ‑маніць; зак., каго.

Падазваць да сябе знакам, поглядам і пад.; прывабіць. З хаты выйшаў сівабароды дзед у накінутым на плечы жоўтым кажусе і паманіў Ваську рукою да сябе. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўпа́нак, ‑нка, м.

Разм. іран. Той, хто лічыць сябе панам, паводзіць сябе як пан, не маючы на тое падстаў; панскі памагаты. Камандаваў слугамі не пан, а паўпанкі — аконам, цівун, стараста, гайдукі. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ліпаце́ць ’ледзь трымацца на нагах, дрэнна адчуваць сябе’ (Сцяшк. Сл.). Узнікла ў выніку кантамінацыі лексем ліпе́ць і лекаце́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Намяні́цца ’лічыць сябе за роўню з кім-небудзь’ (Гарэц.). Няясна; ці не да мяняцца (гл.), што змяшчае значэнне прыроўнівання?

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

крыклі́вы, -ая, -ае.

1. Які многа, часта крычыць.

Крыклівыя дзеці.

2. Прарэзлівы, гучны, непрыемна рэзкі.

К. голас.

3. перан. Які прымушае звярнуць на сябе ўвагу сваёй стракатасцю, яркасцю.

Крыклівыя афішы.

К. ўбор.

|| наз. крыклі́васць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пацясні́цца, -цясню́ся, -цясні́шся, -цясні́цца; -цясні́мся, -цесніце́ся, -цясня́цца; зак.

1. Тое, што і паціснуцца (у 1 знач.).

Пасажыры пацясніліся, каб пасадзіць дзяцей.

2. Пачаць жыць у цеснаце, пасяліўшы да сябе каго-н.

|| незак. пацясня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

устрыма́цца, -я́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак., ад чаго.

Стрымаць сябе, адмовіцца ад якога-н. дзеяння.

У. ад спіртных напіткаў.

У. пры галасаванні (не галасаваць ні за, ні супраць).

|| незак. устры́млівацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. устрыма́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

заве́сіцца, ‑вешуся, ‑весішся, ‑весіцца; зак.

Завесіць сябе чым‑н. Завесіцца штораю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)