Су́са ’наўскач’: кабылка прэ cyca (Сержп. Казкі), даў cyca ’задаў стракача’ (Сержп. Прымхі). Запазычана праз польск. sus, szus ’доўгі скачок’ з ням. Schuss ’скок’ (Брукнер, 558; Басай-Сяткоўскі, Słownik, 376; ЕСУМ, 5, 481). Магчыма, пасрэдніцай выступала мова ідыш, параўн. sus ’конь’ (Астравух, Ідыш-бел. слоўнік, 726), гл. таксама Штэрн, Wörterbuch, 211.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
żaba
ж. жаба;
gdzie konia kują, żaba nogę podstawia прык. куды конь з капытом, туды і рак з клюшняй
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
уходи́тьII сов., прост.
1. (изнурить) ухо́даць, змардава́ць, знясі́ліць;
2. (убить, погубить) ухо́даць; загубі́ць, замардава́ць; збаёдаць;
3. (промотать) ухо́даць;
◊
уходи́ли си́вку круты́е го́рки погов. быў конь, ды з’е́здзіўся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
dapple
[ˈdæpəl]
1.
adj.
пля́місты, пярэ́сты
a dapple horse — пярэ́сты конь
2.
n.
1) пярэ́стасьць f.
2) пярэ́стая або́ раба́я жывёліна
3.
v.
пярэ́сьціць (-ца), сьпярэ́шчваць (пля́мамі)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Ке́ршы ’пярэсты’ (Сл. паўн.-зах.). «Бывае кершы бык, карова кершая» (там жа, 458). Параўн. таксама бел. кершыс ’пярэсты вол’, кершаваты -пярэсты’, польск. kierszuk, kierszal ’пярэсты бык’, kierszajka ’етярэстая карова’. Даная група слоў літ. паходжання: літ. keršis ’пярэсты (бык, конь)’. Адпаведныя дэмінутывы: keršiikas, keršėlis (Грынавецкене і інш., LKK, 16, 1975, 178; Лаўчутэ, Балтизмы, 45).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
була́ны, ‑ая, ‑ае.
Жаўтаваты, палавы з чорным хвастом і чорнай грываю (пра масць коней). [Бацька:] — А пасецца .. [конь] у тых жа зялёных лугах, на шаўковых мурагах, і масці ён буланай. Якімовіч. / у знач. наз. була́ны, ‑ага, м. Конь буланай масці. — Гэй, пайшоў, малы-ы! — падбадзёрвае .. [Грамабой] і без таго рухавага буланага. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ке́млівы, ‑ая, ‑ае.
Які ўсё хутка і лёгка разумее, засвойвае; здагадлівы, цямкі. Дзяўчына трапілася кемлівая, усё схоплівала на ляту, і тлумачыць было прыемна. Карпаў. Камандзірамі .. былі .. сялянскія хлопцы, найбольш смелыя і кемлівыя. Брыль. // Разумны, абдуманы. Гэта сапраўды быў кемлівы ход, можна сказаць — «траянскі конь» нашых сапёраў, інжынераў-фартыфікатараў. Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́блізу, прысл. і прыназ.
Тое, што і паблізу. Мы тут поблізу паходзім, калі што якое — дамо знаць. Колас. Сяліба была глухая і стаяла яна поблізу рэштак велізарнага лесу. Чорны. На вакзальнай плошчы, у трамваі, поблізу мяне сеў чалавек. Скрыган. Поблізу яго [дзядзькі], прывязаны да плоту, стаяў нязграбны галавасты конь. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рыса́к, ‑а, м.
Пародзісты рысісты конь. Алесь успомніў, як у маленстве любіў сесці на добрага рысака ды прамчаць наўскач па сяле, усім людзям на дзіва. Ваданосаў. У тых нейкія цяжкавозы, а ў нашых вараныя рысакі, адзін у адзін, ногі, што вытачаныя, і ўся конская постаць аж спружыніць. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сляпе́нь, ‑пня, м.
Двухкрылае насякомае сямейства крывасмокаў, самка якога жывіцца кроўю жывёлы і чалавека. Душна Яну. Спацеў ужо і конь. Ля каня круцяцца кучаю сляпні і авадні, ліпнуць да яго, лезуць яму ў вочы. Галавач. Мухі і сляпні не давалі спакою каню, атакуючы яго з усіх бакоў. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)