гук I м.
1. (род. гу́ку) в разн. знач. звук;
гу́кі пе́сні — зву́ки пе́сни;
тэо́рыя гу́ку — тео́рия зву́ка;
музыка́льны г. — музыка́льный звук;
2. (род. гу́ка) грам. звук;
○ камбінато́рыка гу́каў — комбинато́рика зву́ков;
глухі́ г. — глухо́й звук;
губны́я гу́кі — лингв. губны́е зву́ки;
◊ ані́ гу́ку — ни зву́ка;
пусты́ г. — пусто́й звук
гук II (род. гу́ка) м. (на дереве) отро́сток
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гука́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. гукаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Тамаш сядзеў у бары і не падаваў ніякага голасу на гуканне жонкі. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жвя́канне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. жвякаць, а таксама гукі гэта дзеяння. [Кухар] пачуў у пуньцы хрумстанне, жвяканне і ціхае вурчэнне... Харты нешта жаруць! Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зазы́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які зазывае, гучыць як заклік. Зазыўныя песні дзяўчат падганялі Ласніцкага. Зарэцкі. Вечаровую цішыню прарэзалі зазыўныя гукі трубы гарніста — сігнал на новы паход. Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахра́пванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. пахрапваць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Чутно было пахрапванне, некаторыя ў сне ўскрыквалі, сёй-той нешта незразумелае мармытаў. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сквірчэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. сквірчэць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Толькі сквірчэнне сала на патэльні ды пах каўбасы прымусілі .. [вага] адысці ад акна. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цвы́рканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. цвыркаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Павольна плывуць над лугам белыя маленькія парасончыкі, з кароткім цвырканнем мільгаюць ластаўкі. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ці́ньканне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. цінькаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Сады.. агалошваюцца нястомным ціньканнем сініц. Навуменка. Зноў чуецца тоненькае ціньканне сініцы. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
залі́цца², -лью́ся, -лье́шся, -лье́цца; -льёмся, -льяце́ся, -лью́цца і -лію́ся, -ліе́шся, -ліе́цца; -ліёмся, -ліяце́ся, -лію́цца; -ліўся, -ліла́ся, -ло́ся; -ліся; зак.
Пачаць спяваць або ствараць якія-н. залівістыя гукі (смяяцца, брахаць і пад.) доўга, з пералівамі.
З. салаўём (перан.: загаварыць красамоўна, з запалам; іран.). З. смехам.
◊
Заліцца слязамі (разм.) — горка заплакаць.
|| незак. заліва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папуга́й, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Птушка трапічных краін з яркім стракатым апярэннем, якая здольна пераймаць розныя гукі і словы.
Не паўтарай мае словы, як п.
2. перан. Пра чалавека, які паўтарае чужыя словы, не маючы свайго погляду (разм., неадабр.).
|| прым. папуга́еў, -га́ева, -га́евы (да 1 знач.) і папуга́йскі, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)