Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
◎ Ке́ршы ’пярэсты’ (Сл. паўн.-зах.). «Бывае кершы бык, карова кершая» (там жа, 458). Параўн. таксама бел.кершыс ’пярэсты вол’, кершаваты -пярэсты’, польск.kierszuk, kierszal ’пярэсты бык’, kierszajka ’етярэстая карова’. Даная група слоў літ. паходжання: літ.keršis ’пярэсты (бык, конь)’. Адпаведныя дэмінутывы: keršiikas, keršėlis (Грынавецкене і інш., LKK, 16, 1975, 178; Лаўчутэ, Балтизмы, 45).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
карава́н, ‑а, м.
1.Група ўючных жывёл, якія перавозяць грузы і людзей у пустыні, у стэпе. — Наш невялікі караван вярблюдаў з медыкаментамі, харчамі і ўсім неабходным для экспедыцыі ішоў следам.Васілевіч.[Па гасцінцы] якраз і ішлі караваны ў той благаславёны Алатау.Васілёнак.//перан. Доўгая чарада аднародных істот, прадметаў, якія рухаюцца ў адным напрамку. Скора гусей караваны Сэрца напоўняць журбою.Непачаловіч.Караван ялавак і бычкоў пацягнуўся з калгаса да жывёла-нарыхтоўчай канторы.Дуброўскі.Скрозь семафоры адкрыла яна [восень] паравозам, Што караваны вагонаў па рэйках вядуць.Куляшоў.
2.Група суднаў, якія ідуць адно за другім або выконваюць агульную задачу. [Бамбардзіроўшчыкі] двойчы наляталі на караван у моры і затапілі адзін карабель.Шамякін.//Група злучаных несамаходных суднаў або плытоў, якія ідуць адно за другім на буксіры. Да берага набліжаўся маторны баркас «Чайка». Ён цягнуў за сабою караван з трох рыбацкіх лодак.В. Вольскі.Ля ракі сёння вяжуць Караван плытагоны.Кірэенка.
3.узнач.прысл.карава́нам. Чарадой, адзін за другім. Пралятаюць, Раняючы крыкі, Караванам даўгім жураўлі.Аўрамчык.Паплывуць караванам плыты Да далёкага сіняга мора.Астрэйка.
[Перс. kār(e)vān.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пуск, ‑у, м.
1.Дзеяннепаводледзеясл. выпускаць — выпусціць (у 2, 5 і 6 знач.).
2. Частка літаратурнай або навуковай працы, выдадзеная асобнай кнігай, брашурай.
3.Група навучэнцаў, якія скончылі навучальную ўстанову адначасова. Увесь наш выпуск — васемнаццаць чалавек — пасылаюць вучыцца далей у машынабудаўнічы інстытут.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарадо́к1, ‑дка, м.
1.Памянш.-ласк.да горад (у 1 знач.); невялікі горад. Шыбамі аконнымі здалёк зіхацеў маленькі гарадок.А. Вольскі.
2.Група жыллёвых або службовых будынкаў, аб’яднаных адным прызначэннем. Ваенны гарадок. Клінічны гарадок.// Спецыяльна абсталяваная спартыўная пляцоўка. Гімнастычны гарадок.
гарадо́к2,
гл. гарадкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыяле́кт, ‑у, М ‑кце, м.
Мясцовая разнавіднасць мовы; гаворка (у 4 знач.). [Вялічка] быў недзе з-пад Семежава і тамашнія дыялектам.. гаварыў і тут.Чорны.//Група мясцовых гаворак, якія аб’ядноўваюцца агульнасцю фанетычных, граматычных і лексічных рыс. Паўночна-ўсходнія і паўднёва-заходнія дыялекты беларускай мовы. Атычны дыялект.
[Грэч. diálektos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разнатра́ўе, ‑я, н., зб.
1. Розныя травы, якія растуць уперамешку. Каля лазнякоў, .. над негустым разнатраўем ужо ўзвышаліся мяцёлкі цімафееўкі і лісахвоста.Шамякін.Пад нагамі ўгіналася забалочаная зямля, зацягнутая разнатраўем.Мележ.
2.Спец.Група кармавых травяністых раслін, у якую не ўваходзяць злакавыя, бабовыя і асаковыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Група народаў, былых або цяперашніх насельнікаў Паўночнай і Усходняй Афрыкі і Пярэдняй Азіі, да якіх адносяцца старажытныя вавіланяне, асірыйцы, фінікійцы і іншыя, а таксама сучасныя народы: арабы, сірыйцы, яўрэі, эфіопы.
[Ад імені Сіма, аднаго з трох братоў, якія з’яўляцца, паводле біблейскага падання, роданачальнікамі зямных плямён.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шлю́завы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шлюза (у 1 знач.). Шлюзавыя вароты.
шлюзавы́, ‑а́я, ‑о́е.
Які мае адносіны да шлюза; аснашчаны шлюзамі. Шлюзавая камера.// Які звязаны з эксплуатацыяй шлюза, абслугоўваннем шлюза. Шлюзавая брыгада. Шлюзавы рабочы.
•••
Шлюзавая лесвіца — група шлюзаў, размешчаных на адным схіле.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
auxiliary
[ɔgˈzɪliəri]1.
adj.
1) дапамо́жны
auxiliary verb — дапамо́жны дзеясло́ў
auxiliary troops — дапамо́жныя во́йскі
2) дадатко́вы; запасны́
an auxiliary lighting system — запасна́я сыстэ́ма асьвятле́ньня
2.
n.
1) памага́ты -ага m., памо́чнік -а m., памо́чніца f.
2) Gram. дапамо́жны дзеясло́ў
3) дапамо́жная гру́па
a women’s auxiliary — дапамо́жная жано́цкая гру́па
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)