існава́ць, існу́ю і існую́, існу́еш і існуе́ш, існу́е і існуе́; існу́й; незак.
1. Быць у наяўнасці; мецца.
Існуюць розныя думкі адносна гэтага.
2. чым і на што. Здабываць сродкі для жыцця якім-н. чынам.
І. на сродкі бацькоў.
3. Жыць няпоўным жыццём, без радасці, без задавальнення.
Не жыў, а існаваў.
|| наз. існава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бамбардзірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак.
1. каго-што. Абстрэльваць з гармат або скідваць з самалёта бомбы на каго-, што-н.
Б. праціўніка.
2. перан., каго (што) чым. Настойліва турбаваць каго-н. лістамі, просьбамі і інш. (разм.).
Б. пісьмамі.
|| наз. бамбардзіро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж.
|| прым. бамбардзіро́вачны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бе́дны, -ая, -ае.
1. Які не мае дастаткова матэрыяльных сродкаў; небагаты, незаможны.
Б. чалавек.
2. Аднастайны, мізэрны; які мае недахоп у чым-н.
Бедная расліннасць.
Б. слоўнікавы запас.
3. Нешчаслівы, які выклікае спачуванне да сябе.
Беднае дзіця.
4. Танны, просты.
Б. гардэроб.
Бедная вопратка.
|| наз. бе́днасць, -і, ж. (да 1, 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расквіта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.
1. Расплаціцца за што-н., аддаць доўг каму-н.
Р. з крэдыторамі.
2. перан., з кім. Адпомсціць каму-н. за ўчыненую крыўду, зло.
Р. з ворагам.
3. Расстацца з кім-, чым-н. назаўсёды, пакінуць каго-, што-н., пазбавіцца ад чаго-н.
Р. з горадам.
|| незак. раскві́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рысава́цца, -су́юся, -су́ешся, -су́ецца; -су́йся; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца, паўставаць ва ўяўленні.
У далечыні рысуюцца абрысы гор.
Знаёмы вобраз рысаваўся ва ўяўленні (перан.).
2. Старацца паказаць сябе з выгаднага боку, выклікаць чым-н. інтарэс да сябе.
Р. перад людзьмі.
|| наз. рысо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сасцёбаць, -аю, -аеш, -ае; -аны і сасцяба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак. (разм.).
1. каго-што. Збіць, сцябаючы чым-н.
С. траву.
С. куст парэчак.
2. што. Сапсаваць, зрабіць непрыгодным сцябаючы (пра пугу).
С. пугу.
3. каго (што). Удараючы пугай, дубцом, пакрыць пісагамі шкуру жывёлы.
|| незак. сасцёбваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. сасцёбванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заме́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Знак, зроблены на чым-н., метка.
З. на дрэве.
2. Кароткі запіс.
Зрабіць заметку ў блакноце.
3. Кароткае паведамленне ў друку.
З. ў газеце.
◊
На заметку ўзяць каго-што (разм.) — звярнуўшы на каго-, што-н. увагу, запомніць, запісаць.
|| прым. заме́тачны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запалі́цца, -алю́ся, -а́лішся, -а́ліцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Успыхнуць, загарэцца.
На дварэ запаліліся ліхтары.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца запалёным.
Горла запалілася.
3. перан., чым і без дап. Аказацца ахопленым моцным пачуццём, імкненнем і пад.
З. гневам.
|| незак. запа́львацца, -аюся, -аешся, -аецца і запаля́цца, -я́ецца (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
злучы́цца, злучу́ся, злу́чышся, злу́чыцца; зак.
1. Утварыць адно цэлае, зліцца адзін з другім.
Войскі злучыліся.
З. шлюбам.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Дакрануўшыся, змацавацца, звязацца.
Канцы правадоў злучыліся.
3. з кім-чым. Увайсці ў зносіны, устанавіць сувязь.
З. з кім-н. па тэлефоне.
|| незак. злуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. злучэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ілюстрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак., што.
1. Даць (даваць) малюнкі, якія суправаджаюць, паясняюць змест твора.
І. кнігу.
2. перан. Пацвердзіць (пацвярджаць) што-н. чым-н. наглядным, канкрэтным (прыкладам, словам, жэстам і пад.).
І. адказ прыкладамі.
|| зак. таксама праілюстрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.
|| наз. ілюстра́цыя, -і, ж. і ілюстрава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)