ГРА́ФІК,

адлюстраванне залежнасці адной велічыні ад другой (напр., пройдзенага шляху ад часу).

1) Графік функцыі — геам. адлюстраванне функцыянальнай залежнасці з дапамогай лініі на плоскасці. Выгляд графіка залежыць ад характару функцыі і выбранай сістэмы каардынат (дэкартавай, палярнай, лагарыфмічнай або інш.). Некаторыя графіка функцыі маюць назву: акружнасць, гіпербала, дэкартаў ліст, ланцуговая лінія, завіток Аньезі, парабала і г.д. Паказвае характар змен функцыі (гл. Гістаграма, Дыяграма), а таксама дазваляе вылічыць яе значэнне па зададзеным значэнні аргумента (гл. Графічныя вылічэнні, Намаграма, Намаграфія). Існуюць прылады, якія аўтаматычна запісваюць графік, напр. графапабудавальнік вычэрчвае графік функцыі, зададзенай аналітычна або таблічна; барограф — графік атм. ціску як функцыю часу.

2) Графік руху на транспарце — план арганізацыі працэсу перавозак. Складаецца ў графічнай або таблічнай формах. Будуецца звычайна ў каардынатах «шлях — час»: па адной восі адкладваюць час (суткі, гадзіны, мінуты), а па другой — адлегласць паміж пунктамі (станцыі, порты, аэрапорты і інш.). Забяспечвае рытмічную работу рухомага саставу на лініі, узгадняе работу розных відаў транспарту, прадпрыемстваў і кліентаў (напр., флот — порт — чыгунка — станцыя) і г.д. 3) Вытворчы графік — каляндарны план выпуску прадукцыі прадпрыемствам ці яго асобнымі падраздзяленнямі. Гл. таксама Графік цыклічнасці.

т. 5, с. 412

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

акіса́ць

дзеяслоў, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. акіса́е акіса́юць
Прошлы час
м. акіса́ў акіса́лі
ж. акіса́ла
н. акіса́ла
Дзеепрыслоўе
цяп. час акіса́ючы

Крыніцы: krapivabr2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

аягні́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. аягні́цца аягня́цца
Прошлы час
м. - аягні́ліся
ж. аягні́лася
н. -
Дзеепрыслоўе
прош. час аягні́ўшыся

Крыніцы: piskunou2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кучкава́цца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. - кучку́емся
2-я ас. - кучку́ецеся
3-я ас. - кучку́юцца
Прошлы час
м. - кучкава́ліся
ж. -
н. -
Дзеепрыслоўе
цяп. час кучку́ючыся

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пацурчэ́ць

дзеяслоў, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. пацурчы́ць пацурча́ць
Прошлы час
м. пацурчэ́ў пацурчэ́лі
ж. пацурчэ́ла
н. пацурчэ́ла
Дзеепрыслоўе
прош. час пацурчэ́ўшы

Крыніцы: tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ё́ўзаць

‘неспакойна сядзець, рухацца ўвесь час; быць ліслівым, пранырлівым’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ё́ўзаю ё́ўзаем
2-я ас. ё́ўзаеш ё́ўзаеце
3-я ас. ё́ўзае ё́ўзаюць
Прошлы час
м. ё́ўзаў ё́ўзалі
ж. ё́ўзала
н. ё́ўзала
Загадны лад
2-я ас. ё́ўзай ё́ўзайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ё́ўзаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кірма́шыць

‘праводзіць час на кірмашы, святкаваць, гуляць’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. кірма́шу кірма́шым
2-я ас. кірма́шыш кірма́шыце
3-я ас. кірма́шыць кірма́шаць
Прошлы час
м. кірма́шыў кірма́шылі
ж. кірма́шыла
н. кірма́шыла
Загадны лад
2-я ас. кірма́ш кірма́шце
Дзеепрыслоўе
цяп. час кірма́шачы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

падмахлё́ўваць

‘жульнічаць, час ад часу займацца махлярствам’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. падмахлё́ўваю падмахлё́ўваем
2-я ас. падмахлё́ўваеш падмахлё́ўваеце
3-я ас. падмахлё́ўвае падмахлё́ўваюць
Прошлы час
м. падмахлё́ўваў падмахлё́ўвалі
ж. падмахлё́ўвала
н. падмахлё́ўвала
Загадны лад
2-я ас. падмахлё́ўвай падмахлё́ўвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час падмахлё́ўваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пакі́ўваць

час ад часу ківаць чым-небудзь (пакіўваць галавой)’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. пакі́ўваю пакі́ўваем
2-я ас. пакі́ўваеш пакі́ўваеце
3-я ас. пакі́ўвае пакі́ўваюць
Прошлы час
м. пакі́ўваў пакі́ўвалі
ж. пакі́ўвала
н. пакі́ўвала
Загадны лад
2-я ас. пакі́ўвай пакі́ўвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час пакі́ўваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

паклява́ць

‘скляваць; кляваць некаторы час

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. паклюю́ паклюё́м
2-я ас. паклюе́ш паклюяце́
3-я ас. паклюе́ паклюю́ць
Прошлы час
м. паклява́ў паклява́лі
ж. паклява́ла
н. паклява́ла
Загадны лад
2-я ас. паклю́й паклю́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час паклява́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)