неўзаба́ве, прысл.

Хутка, у хуткім часе. Дождж сціхаў, а неўзабаве і зусім спыніўся. Даніленка. Усе прыціхлі, а потым неяк ажыўлена зноў загаварылі і неўзабаве разышліся. Кавалёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паадцвіта́ць, ‑ае; зак.

Адцвісці — пра ўсё, многае. Ліпы паадцвіталі ўжо, але пахучасці свае дасюль не страцілі. Мурашка. Як хутка змянілася ўсё тут! .. Нават паадцвіталі ружы. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прашыбава́ць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; зак.

Разм. Хутка прайсці, праехаць. Уздымаючы клубы пылу, міма прашыбаваў грузавік. Асіпенка. Ці яму здалося, ці хто сапраўды прашыбаваў па вуліцы. Ус.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раство́рны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да раствору; прызначаны для прыгатавання раствору. Хутка Зіна пачала працаваць мулярам, а Зоя пайшла ў брыгаду на растворны вузел. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тарато́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.

Разм. Гаварыць вельмі хутка, скарагаворкай. Пыжык безупынку тараторыў. Курто. [Люба] тараторыла без канца, расказвала аб дзяўчатах .. і малола, малола ўсякае глупства. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

успіхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.

Разм. Тое, што і узапхнуць (у 1 знач.). Хлопцы хутка давалаклі.. [ваўчанё] да месца, успіхнулі на павозку. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хаўру́сны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які належыць хаўрусу. Хаўрусная малатарня. □ [Ганна:] — Хутка год будзе, як падглядалі хаўрусных пчол. З таго ты [Кацярынка] і не была ў Ластку. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хуткадзе́йны, ‑ая, ‑ае.

Які хутка дзейнічае. Расказваючы пра электронныя хуткадзейныя вылічальныя машыны, Агей Міхайлавіч зазначыў, што на ўроках у школе яны вывучаюць толькі матэматычную азбуку. Шыловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шабулды́хнуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Разм. З шумам, хутка ўпасці, уваліцца ў ваду, балота і пад. Сомік шабулдыхнуўся ў калатушку і ўехаў аж па пояс. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

На́лапам ’нечакана’ (дзярж., Нар. сл.), ’знячэўку, інтэнсіўна’ (слуц., Нар. словатв.), нала́пам, налопам ’раптоўна, хціва’ (Сцяшк. Сл.), налопам ’нечакана, нахабна’ (Бяльк.), налоп ’нечаканасць’ (Бяльк.), укр. на́лопом ’нахабна’. З прыназоўнікавай канструкцыі *на лап, ад ла́паць, ла́пнуць ’схапіць’ (параўн. выкл. лап! ’цап!’), прадстаўленай у славац. strielať na lap ’доўга не цэлячыся (страляць)’, параўн. таксама укр. лапі ’лёгка, хутка’, ст.-рус. лапь ’не думаючы, проста’, польск. дыял. łopieхутка’, ст.-чэш. lap ’адразу, хутка, не задумваючыся’ сюды ж адносяць і лапчы́ва, лапшы́ва ’прагна (есці, піць)’ (Брукнер, 306; Фасмер, 2, 459; Махэк₂, 320). Канчатак ‑ам па ўзору прыслоўяў, утвораных на базе назоўнікавай формы творн. скл. адз. л.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)