◎ Наўспяце́нь (ныўспяцень) ’наадварот’: прыставіць дзверы ныўспяцень (Бяльк.). Магчыма, да рус. вспять ’назад’ (да пята, гл. Фасмер, 3, 363); аднак, зыходзячы з ілюстрацыі і ўдакладнення рэдактараў слоўніка, якія дадалі значэнне ’ўгару, увысь, высока’, можна звязаць з успяць ’падняць угару’ (да пяць, пну, гл.). Прымаючы пад увагу магіл. на́піта, напята ’насцеж’ (гл.) і пятнік ’вушак, да каторага прыладжваюцца дзверы завесамі’, мае права на існаванне і іншая версія: да пята ’ніжняе гняздо, у якое ўстаўлялася драўляная вось дзвярэй’, тады наўспяцень значыла б ’не тым канцом восі (устаўлены дзверы)’ ці пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
forfeit
[ˈfɔrfət]
1.
v.t.
тра́ціць пра́ва; паплаці́цца
2.
n.
1) стра́чаная рэч; спагна́ньне n., штраф -у m.
2) фант -а m.
•
- forfeits
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
penal
[ˈpi:nəl]
adj.
1) ка́рны (пра́ва, ко́дэкс)
penal labor or servitude — ка́тарга
2) кара́льны
Robbery is a penal offence — Рабу́нак — кара́льны ўчы́нак
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
агрэжэ́
(фр. agrégé)
вучоная ступень у Францыі, Бельгіі, якая дае права выкладаць у ліцэях і на гуманітарных і прыродазнаўчых факультэтах універсітэтаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
authority
[əˈӨɔrəti]
n., pl. -ties
1) аўтарытэ́т -у m.
2) ула́да, моц f.; упра́ва f.
3) уплы́ў -ву m., зна́чаньне, значэ́ньне n.
4) аўтарытэ́тная крыні́ца інфарма́цыі
5) знаве́ц, зна́ўца m., экспэ́рт -а m.
6) пра́ва, паўнамо́цтва n.
authority to sign — пра́ва по́дпісу
to have authority — мець паўнамо́цтва
•
- the authorities
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
release
[rɪˈli:s]
1.
v.t.
1) вызваля́ць; выпушча́ць (з турмы́)
2) адпуска́ць
3) аддава́ць, перадава́ць
I released my right to the property — Я адмо́віўся ад пра́ва на ўла́снасць
4) выдава́ць (кні́гу, кружэ́лку)
2.
n.
1) вызвале́ньне n.
2) адмаўле́ньне ад пра́ва
3) дакумэ́нт аб вызвале́ньні
4) дазво́л -у m.
•
- press release
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
безгало́сы, ‑ая, ‑ае.
1. З дрэнным, слабым голасам. Безгалосы спявак. // Які страціў голас. Безгалосы чалавек.
2. Уст. Які не мае права голасу. [Настаўнік:] — Гласныя ад сялян у земстве, па сутнасці, зусім безгалосыя, там галасоў больш дваранскіх, чым сялянскіх. Галавач.
3. Маўклівы, ненапоўнены гукамі. Ад.. мокрага снегу было непрытульна на вуліцы, сумнай і безгалосай. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прад’яві́ць, ‑яўлю, ‑явіш, ‑явіць; зак., што.
1. Паказаць (які‑н. дакумент, білет) у пацверджанне чаго‑н. [Камандзір коннікаў] здзівіўся з’яўленню ў іх часці пяхотных камандзіраў і таму загадаў прад’явіць дакументы. Машара.
2. Заявіць аб якіх‑н. прэтэнзіях, патрабаваннях у адносінах да каго‑, чаго‑н. [Вярбіцкі:] — Вы.. не мелі права арыштоўваць нас, не прад’явіўшы абвінавачання. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
увахо́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які прызначаны, служыць для ўваходу. Уваходныя дзверы. □ Грукаючы на крыжавінах, цягнік прайшоў міма ўваходных стрэлак, паступова суцішаючы ход. Мележ.
2. Які дае права на ўваход куды‑н. Уваходны білет.
3. Атрыманы ўстановай (пра дакументы, карэспандэнцыю і пад.); проціл. выходны. // у знач. наз. увахо́дная, ‑ай, ж. Дзелавы дакумент такога тыпу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
юрыспрудэ́нцыя
(лац. jurisprudentia = веданне права)
1) сукупнасць навук аб праве; правазнаўства;
2) практычная дзейнасць юрыстаў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)