перавярну́ць, -вярну́, -ве́рнеш, -ве́рне; -вярні; -ве́рнуты; зак.

1. каго-што. Павярнуць процілеглым бокам, павярнуць з аднаго боку на другі.

П. хворага на другі бок.

П. уверх дном што-н. (таксама перан.: учыніць беспарадак дзе-н.).

2. што. Бязладна раскідаць, перабіраючы што-н. у пошуках, ператрэсці.

П. усе паперы.

3. каго-што ў каго-што. Пераканаўшы, схіліць да якіх-н. змен; ператварыць у каго-, што-н. пры дапамозе чараў (у казках, легендах).

П. у сваю веру.

П. у ваўка.

4. што. Змяніць, сказіць сэнс, змест чаго-н. (разм.).

П. на свой лад.

|| незак. пераваро́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сляпы́, -а́я, -о́е.

1. Які не бачыць, пазбаўлены зроку; са слабым зрокам.

Сляпое дзіця.

Падручнікі для сляпых (наз.).

2. перан. Які дзейнічае, не ўсведамляючы і не абдумваючы сваіх учынкаў.

С. ад злосці.

Слепа (прысл.) паверыць першаму сустрэчнаму.

Сляпое перайманне.

3. Невыразны, неразборлівы (пра шрыфт, тэкст і пад.).

С. адбітак на паперы.

4. Праз які дрэнна або нічога не бачна.

Сляпыя шыбы ў вокнах.

Сляпая хата (з малымі вокнамі).

5. Які адбываецца без удзелу зроку, без бачных арыенціраў (спец.).

С. метад друкавання (не гледзячы на клавішы). С. палёт на самалёце.

○

Сляпая кішка — пачатковая частка тоўстай кішкі, якая мае чэрвепадобны адростак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

панарыва́ць ​1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

1. Нарваць ​1 вялікую колькасць чаго‑н.

2. Парваць многа чаго‑н. Панарываць паперы.

панарыва́ць ​2, ‑ае; зак.

Нарваць ​2, нагнаіцца — пра ўсё, многае.

панарыва́ць ​3, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Нарыць чаго‑н. у вялікай колькасці або ў многіх месцах. [Старое дрэва] ляжала ля самай дарогі, .. пазасыпалася жоўтым пяском, які невядома адкуль браўся тут, — мусіць, яго панарывалі краты, точачы норы. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэ́зчык, ‑а, м.

1. Рабочы, які займаецца рэзаннем чаго‑н. Рэзчык паперы. □ [Акцызнік:] — Возчыкам цябе не паставяць [у леспрамгасе], рэзчыкам таксама... Ды тут і сам не захочаш. Плечы дзіцячыя. А вось сукі церабіць... Пташнікаў.

2. Майстар мастацкай разьбы; разьбяр. — Давайце арганізуем выстаўку, — прапанаваў Толя. — І не ў дзетдоме, а ў раённым Доме культуры. На ёй пакажам самае лепшае, што зрабілі рэзчыкі, мастакі, вышывальшчыцы, словам, усе нашы ўмельцы. Рунец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

серпанці́н, ‑у, м.

1. Скрутак доўгай вузкай стужкі з каляровай паперы, які кідаюць у публіку на балях, карнавалах і пад. Зайграў школьны духавы аркестр, моладзь пайшла танцаваць... Раптам веерам узляцела канфеці, абсыпаючы танцораў, пайшоў у ход серпанцін. Гурскі.

2. перан. Участкі звілістай горнай дарогі. Адхон, зарослы векавымі дрэвамі, цягнуўся з левага боку. У адным месцы на яго ўзбягалі звілістым серпанцінам мармуровыя сходы з шырокімі прыступкамі. Караткевіч.

[Фр. serpentin ад serpent — змяя.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гратуа́р

(фр. grattoir, ад gratter = скрэбці)

сталёвы інструмент у выглядзе кароткага клінка на ручцы, які выкарыстоўваецца гравёрамі і мастакамі для зняцця няроўнасцей на метале, гіпсе, лішняй фарбы на паперы і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

лігні́н

(ад лац. lignum = дрэва)

1) арганічнае рэчыва, якое разам з цэлюлозай змяшчаецца ў драўніне;

2) матэрыял у выглядзе тонкай слаістай паперы, вырабленай з драўніны; раней выкарыстоўваўся як перавязачны; драўнінная вата.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шпарга́лка

(польск. szpargał, ад лац. sparganum)

1) лісток паперы з запісамі, якім карыстаюцца тайна ад выкладчыка ў час экзаменаў;

2) запіска, паперка з тэкстам, падрыхтаваная адной асобай для выступлення другой асобы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

переры́ть сов.

1. (разрыть, перекопать целиком — обо всём, многом) пакапа́ць, перакапа́ць; (о животных) пары́ць, перары́ць, зрыць;

2. (переворошить) перакапа́ць;

переры́ть все бума́ги перакапа́ць усе́ папе́ры;

3. (заново) перакапа́ць;

4. (вырыть ров поперёк чего-л.) перакапа́ць;

переры́ть доро́гу перакапа́ць даро́гу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

file

I [faɪl]

1.

n.

1) картатэ́ка f. (збор ка́ртак або́ скры́нка, у яко́й яны́ трыма́юцца)

2) падшы́тыя а́кты, папе́ры; па́пка f.

3) рад -у m., pl. рады́; шарэ́нга, ліне́йка f.

2.

v.t.

1) адклада́ць або́ падшыва́ць (папе́ры, дакумэ́нты), рэгістрава́ць

2) перадава́ць у архі́ў

3.

v.i.

1) маршырава́ць або́ ісьці́ цу́гам (адзі́н за адны́м)

2) падава́ць (зая́ву, дакумэ́нт)

to file charges — пада́ць абвінава́чаньне на каго́

•

- in file

- keep on file

II [faɪl]

1.

n.

напі́льнік -а m.

2.

v.t.

падпіло́ўваць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)