1. Які скрывае ад іншых свае пачуцці, настроі, думкі і пад. [Ніна:] — Ты наогул вельмі скрытны. Хаця б раз раскрыў сваю душу.Шыцік.Пасля .. [Міхалапіха] стала панурая, маўклівая, скрытая.Лупсякоў.// Уласцівы такому чалавеку. З таго, як Васіль трымаў сябе цяпер, цяжка было вывесці што-небудзь пэўнае, такая спрытная была ў гэты момант душа яго.Мележ.
2. Скрыты ад чыйго‑н. вока; таемны. Малышаў падумаў, што сёння яму пашчасціла ўбачыць нейкі таямнічы воблік горада, яго скрыткае жыццё ў самым, пачатку дня.Хадановіч.І за саломай у кутку Прытулак вымасціла [Марыя] скрытны.Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суро́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што і без дап.
Разм. Паводле забабонных уяўленняў — прынесці няшчасце, хваробу, пашкодзіць каму‑н. паганым (ліхім) вокам. Ячны нават і ртуці .. зашыў коніку ў «жычку», істужку, якой упрыгожана шыя малога [жарабяці]. Каб не сурочыла часам ліхое вока.Брыль.Нездарма ж маці не раз казала .. [Крывахіжу], каб не глядзеў на малых дзяцей у калысцы, бо можа сурочыць.Алешка.// Пашкодзіць каму‑, чаму‑н., хвалячы, прадказваючы што‑н. [Насця:] — Сёння, Ірынка, усе хлопцы твае будуць... — Не суроч, Настачка, — засмяялася Ірынка.Сіняўскі.[Скрыпка:] — Ты ў мяне не благі, здольны сын. Каб толькі не сурочыць...Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
це́рпкі, ‑ая, ‑ае.
Кіславата-даўкі. Церпкія ягады. Церпкае віно. □ Квас летні, церпкі, падкіслены падгарэлымі хлебнымі скарынкамі, а конаўка медная.Навуменка.Неяк адразу пацяжэлі ад церпкага крывянога соку гронкі каліны.Паслядовіч.— Прысядзь і выпі кубак, брат! Мо’ церпкай здасца гэта брага. Я сам садзіў свой вінаград, Я знаю вартасць спелых ягад.Танк./ Пра пах. Налібока, Налібока... Мімаволі шырыш вока: Цёмна ў засені прытоенай, Церпкім водарам настоенай.Кірэенка.Коля сышоў са сцежкі, наламаў вялізны букет, прыпаў да яго тварам і на поўныя грудзі ўдыхаў церпкі водар.Жычка.Церпкі водар імху казытаў у носе.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
adaptation
[,ædæpˈteɪʃən]
n.
1) прыстасава́ньне n.; адапта́цыя f.
the adaptation of the eye — адапта́цыя во́ка
Wings are adaptations of upper limbs for flight — Кры́лы — гэ́та ве́рхнія кане́чнасьці, прыстасава́ныя да лёту
2) пераро́бка f.
A motion picture is often an adaptation of a novel — Фільм ча́ста быва́е адапта́цыяй рама́ну
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ве́рныв разн. знач. ве́рный; (неизменный в своих чувствах и обязанностях — ещё) пре́данный, неизме́нный, испы́танный; постоя́нный;
в. сваі́м абяца́нням — ве́рный свои́м обеща́ниям;
~нае сло́ва — ве́рное сло́во;
в. след — ве́рный след;
~ная смерць — ве́рная смерть;
в. друг — ве́рный (пре́данный, испы́танный, неизме́нный) друг;
~нае — во́ка ве́рный глаз
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сляпы́
1.прым blind;
сляпы́ на адно́во́ка auf éinem Áuge blind;
сляпы́ палётав Blíndflug m -es, -flüge;
2. (невыразны) blind, úndeutlich, únleserlich;
сляпы́ шрыфтúnleserliche Schrift;
3.у значназм Blínde (sub) m -n, -n;
Тавары́ства сляпы́х Blíndenverband m;
◊ гэ́та і сляпы́ ўба́чыцьразм das sieht (doch) ein Blínder;
ты сляпы́, ці што?разм hast du kéine Áugen im Kopf?
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
dawn
[dɔn]1.
n.
1) гл. daybreak
at (the) dawn — на сьвіта́ньні, до́сьвіткам, на зо́лку
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вяча́й ’дзірка ў верхнім камені жорнаў, куды засыпаюць збожжа’ (Інстр. III, Шатал., З нар. сл.), вечэя́ (Тарн.), вечай (Сцяшк. МГ). Рус.вечея (СРНГ, пск.; дзве іншых фіксацыі без лакалізацыі). Слова вядома на вузкай тэрыторыі (захад рускай і беларускай моўных зон). Рус.вечея < ячея яшчэ ў Даля. Беларускія формы адпаведна ячай (Сцяшк., МГ, Мат. АС), ячэя (Тарн.). В не прыназоўнік vъ, як дапускаў Бернекер, а пратэза; параўн. дублеты: ветроўка/ятроўка (КСТ), вехо/эхо (КСТ), вікона/ікона (Янк. I), ветаж < этаж (Жд., 2). Незразумела нечея (Сцяшк. МГ), відавочна, выпадковая форма н + j. Прымаючы пад увагу бічай ’круглая дзірка ў верхнім камені ручных жорнаў’ (Касп.), не выключана ўзаемадзеянне з бічайка (гл.). Да гэтага параўн. у Даля обечайка ’ячэя, ячэйка, вочка невада’; параўн. яшчэ ячэя/вечэя/очэя (Тарн.), дзе апошняя форма паказвае на збліжэнне з око ’вока’. Гл. дадаткова літаратуру пад вечай і ячай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БІНО́КЛЬ
(франц. binocle ад лац. bini два + oculus вока),
аптычная прылада, прызначаная для візуальнага назірання аддаленых прадметаў абодвума вокамі, а таксама для вымярэння вуглоў і адлегласцяў. Складаецца з 2 зрокавых трубаў з паралельнымі аптычнымі восямі.
Аптычная схема бінокля ўключае аб’ектыў і акуляр. У біноклі са зрокавымі трубамі тыпу Кеплера прамы відарыс аддаленага прадмета атрымліваецца пры наяўнасці паміж аб’ектывам і акулярам абарачальнай сістэмы, якая дазваляе значна зменшыць даўжыню прылады. Прамежкавы відарыс, што дае аб’ектыў, сапраўдны, у яго плоскасці размешчана сетка для вымярэння вуглоў і адлегласцяў. Такія біноклі даюць павелічэнне да 22 разоў. У біноклі з трубамі тыпу Галілея ролю акуляра выконвае рассейвальная лінза перад плоскасцю прамежкавага відарыса, у выніку чаго відарыс атрымліваецца ўяўным і прамым. З-за абмежаванага вугла зроку такія біноклі выкарыстоўваюцца толькі з малым павелічэннем (да 4 разоў), напр. Тэатральныя.