Ту́ба ‘музычны інструмент’, ‘цюбік’ (ТСБМ), ‘рупар’ (Ласт.). Запазычана праз нямецкую мову з італ. tuba ‘музычны інструмент’, якое з лац. tuba ‘труба’, вядомае яшчэ з часоў Старажытнага Рыма, пры дапамозе слова падавалася каманда да наступу або адступлення войска. Магчыма, з’яўляецца роднасным лац. tībia ‘жалейка’, ‘галёначная косць’ (ЕСУМ, 5, 666; Арол, 4, 112).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
акцэ́нт
(лац. accentus)
1) асаблівасці вымаўлення, якія праяўляюцца пры размове чалавека не на роднай мове;
2) націск у слове. а таксама знак націску;
3) перан. падкрэсліванне асобных думак, слоў пры гаворцы;
зрабіць а. на чым.-н. — звярнуць увагу на што-н.;
4) муз. выдзяленне гуку або акорда шляхам яго ўзмацнення.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
абсалюты́зм
(фр. absolutisme, ад лац. absolutus = поўны, неабмежаваны)
форма дзяржаўнага кіравання, пры якой вярхоўная ўлада поўнасцю належыць адной асобе, неабмежаваная манархія, самадзяржаўе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
абтура́цыя
(фр. obturation, ад лац. obturare = закупорваць)
ваен. герметызацыя канала ствала, якая не дапускае прарыву парахавых газаў пры выстрале з агнястрэльнай зброі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
азані́ды
(ад азон + гр. eidos = выгляд)
арганічныя злучэнні, якія ўзнікаюць пры далучэнні да азону падвойнай сувязі паміж атамамі вугалю; з’яўляюцца моцнымі акісляльнікамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
амебе́йны
(гр. amoibaios)
які чаргуецца;
а-ая кампазіцыя — вершаваная кампазіцыя, пры якой на працягу ўсяго твора чаргуюцца строфы, звязаныя паміж сабой паралелізмам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
амфітакі́я
(ад амфі- + гр. tokos = родны)
адна з формаў партэнагенезу, пры якім нашчадкі складаюцца толькі з самцоў або самак (назіраецца ў тлі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ангідро́н
(ад ан- + гр. hydor = вада)
бясколернае крышталічнае рэчыва, якое пры паглынанні вады ператвараецца ў крышталегідрат, выкарыстоўваецца для высушвання газаў і вадкасцей.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
антыгрызу́тнасць
(ад анты- + фр. grisouteux = выбухованебяспечны)
уласцівасць засцерагальных выбуховых рэчываў, якая характарызуе іх паніжаную здольнасць запальваць сумесі пры выбуховых работах у шахтах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
антыфабі́чны
(ад анты- + гр. phobos = страх)
накіраваны супраць страху, трывогі;
а-ыя сродкі — лякарствы, якія прымяняюцца пры стане страху, трывогі, павышанай узбуджанасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)