Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ergreífen
*vt
1) хапа́ць, бра́цца (за што-н.); схапі́ць, злаві́ць
2) (з)ахо́пліваць; узру́шваць
die Flucht ~ — кі́нуцца наўцёкі
die Gelégenheit ~ — скарыста́цца з наго́ды
das Wort ~ — узя́ць сло́ва
Máß- nahmen ~ — прыня́ць за́хады [ме́ры]
Besítz ~ von etw. (D) — авало́даць чым-н.
die Initiatíve ~ — узя́ць на сябе́ ініцыяты́ву
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
bound3[baʊnd]adj.
1. абавя́заны, зму́шаны;
You’ve worked so hard – you’re bound to pass the exam. Вы працавалі так упарта – вы абавязкова здасце экзамен;
It was bound to happen. Гэта павінна было здарыцца.
2.BrE, fml вы́мушаны;
I am bound to say I can’t accept your proposal. Я вымушаны сказаць, што не магу прыняць вашу прапанову.
3. які́ накіроўваецца (да), у кіру́нку;
a ship/plane bound for London карабе́ль/самалёт, які́ накіроўваецца ў Ло́ндан
♦
be bound up in smth. быць ве́льмі заня́тым чым-н.;
bound up with smth. це́сна звя́заны з чым-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
закла́дм.
1. (дзеянне) Versétzen n -s, Versátz m -(e)s, -e, Verpfändung f -, -en; Bürgschaft f -, -en;
прыня́ць у закла́д in Záhlung néhmen*;
2. (рэч) Pfand n -(e)s, Pfänder;
у закла́д als Pfand, zum Pfand;
адда́ць у закла́д in Versátz gében*, versétzen vt, verpfänden vt;
узя́ць пад закла́д gégen Pfand léihen*;
◊
бі́цца аб закла́д wétten vi, éine Wétte éingehen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Кіба́лка ’старажытны жаночы галаўны ўбор, абруч, на які накручваюцца валасы’ (Малч., ТС, Сцеп., Сержп. Грам., Нік., Шн., Маш.), ’хустка’ (ДАБМ, Серб.). Укр.кибалка ’тс’. Варыянт гибалка ’тс’ сведчыць аб магчымасці ўзводзіць гэтыя словы да дзеяслова гібаць (гл.). Семантыка тлумачыцца тым, што на ўбор або абруч накручваюцца валасы (ЕСУМ, 2, 428). Аднак існуе пераканаўчая гіпотэза аб балтыйскім паходжанні ўсходнеславянскіх слоў. Параўн. літ.kýblas ’шырокая павязка на валасах дзяўчыны’, kỹbulas ’шырокая стужка, на якую накручваюць валасы кругом галавы’. Прыняць славянскае паходжанне для гэтых слоў немагчыма (Буга, Rinkt, 3, 777). Да таго ж у адрозненне ад беларускіх, украінскіх і рускіх слоў літоўскія маюць даволі празрыстую этымалогію. Яны ўзводзяцца да kìbti ’чапляцца’, kabė́ti, kybóti ’вісець, абвісаць’, kabìnti ’абхопліваць, браць у кола’ і інш. Неабходна адзначыць, што рад украінскіх і беларускіх слоў мае форму з м (кімбалка, кимбалка), якая адпавядае форме цяперашняга часу дзеяслова kìbti (kim̃ba) (Лаўчутэ, Балтизмы, 114).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пабыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. Схадзіць, з’ездзіць у многія мясціны, неаднаразова пабыць дзе‑н., у каго‑н. Пабываць у замежных краінах. □ За гады партыйнай работы.. [Тураўцу] давялося пабываць у многіх кутках Беларусі.Мележ.Карніцкі спяшаўся за дзень пабываць усюды, каб паглядзець, як ідзе работа.Паслядовіч.// Наведаць каго‑, што‑н., прабыўшы там нейкі час. Пабываць у бацькоў. Пабываць па радзіме. □ Я ўспомніў, што мне яшчэ трэба пабываць у рэдакцыі раённай газеты, і паехаў у горад.Кулакоўскі.
2. Прабыць нейкі час у якім‑н. стане, якасці, становішчы. — А побач ёсць другая канава. Па ёй цячэ назад у возера вада, якая пабывала ў рабоце.Галавач.
3.Прыняць удзел у чым‑н. Пабываць на вайне. □ — Уга, ці не ў калатні ты набываў? — звярнуў увагу Слава на сіняк пад вокам у Ракіцкага.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабы́ць, ‑буду, ‑будзеш, ‑будзе; пр. пабыў, ‑была, ‑было; зак.
1. Прабыць нейкі час дзе‑н. Ідучы з Пінска, далей ад фронту,.. [хлапчукі] затрымаліся тут, набылі нейкі час [на ўзлессі] і прыйшлі ў атрад Бумажкова.Чорны.[Наста:] — Вазьмі мяне з сабой. Мне цяжка тут. [Андрэй:] — Вазьму [пазней]. А покуль — тут пабудзеш.З. Астапенка.// Схадзіць, з’ездзіць куды‑н., наведаць каго‑, штон., прабыўшы там нейкі час. Пабыць у роднай вёсцы. Пабыць у знаёмых. □ [Мама] рана выпаліла ў печы, пабыла на рынку і цяпер сядзіць на ляжанцы, вяжа бацьку цёплыя шкарпэткі.Карамазаў.
2.Прыняць удзел у чым‑н., папрысутнічаць дзе‑н. Пабыць на вайне. Пабыць на нарадзе. Пабыць на вяселлі.
3. Прабыць нейкі час у якім‑н. стане, якасці, становішчы. Пабыць настаўніцай. Пабыць за старшыню. □ [Аксіння] рада людзям, заўсёды ахвотніца пагаварыць, а сёння ёй хочацца пабыць адной са сваімі прыемнымі і не зусім вясёлымі думкамі...Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нала́дзіцца, ‑ладжуся, ‑ладзішся, ‑ладзіцца; зак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Пайсці на лад; прыняць належны кірунак. Справы наладзіліся. □ Работа ў школе наладзілася.Колас.Размова хутка ў нас наладзілася, і дзяўчына ахвотна разгаварылася.Кухараў.// Устанавіцца, усталявацца. Пагода пасля ўчарашняга дажджу ніяк не наладзіцца — то пакажацца, выблісне на хвіліну з-за хмары сонца, то раптам схаваецца зноў — і непрыветны, хмуры цень праплыве, прабяжыць па зямлі.Сачанка.[Люба:] — Наладзіцца жыццё, абы толькі скончылася вайна.Васілевіч.
2.(1і2ас.неўжыв.). Стаць прыгодным (для работы, карыстання і пад.). Станок наладзіўся. Наладзілася санная дарога.
3. Сабрацца, прыладзіцца рабіць што‑н. На адным з чарцяжоў [Парфірый] спыняецца. Азіраецца на дзверы, вымае з-за пазухі маленькі фотаапарат. Наладзіўся і здымае чарцёж.Краўчанка.Берагава.. [жонка] наладзілася дахаты.Гартны.Вечарам дацэнт настроіў радыё.. і наладзіўся слухаць канцэрт.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Наблізіцца да сутыкнення чым‑н. (вокам, тварам, рукой і пад.) да чаго‑н. [Таццяна] падышла да акна, прахукала ў замёрзлай шыбе шчыліну, прыклалася да яе адным вокам.Шамякін.Ні шклянкі табе, ні кубка Ніхто тут не паднясе. І хлопцы ўдвух да дзюбкі Прыклаліся па чарзе.Нядзведскі.
2.Спец.Прыняць неабходнае для прыцэльвання становішча. Саша прыклаўся да кулямёта і выпусціў доўгую чаргу.Новікаў.
3.дачаго. Разм. Накіраваць сваё дзеянне, сілы на што‑н. Добра прыкласціся да пілы. □ Толькі прыкладуся алоўкам да паперы: хрусь — зламаўся.Асіпенка.
4.Разм. Выпіць, з’есці чаго‑н. Прыкласціся да каўбас. □ [Карэспандэнт:] — Дзякую, дзякую, Генадзь Іванавіч. Давайце спачатку зробім справу, а потым можна і да чаркі прыкласціся.Сабаленка.Лёнька кінуў круціцца на бервяне, сарамліва абцёр вусны і прыклаўся да вядра.Хадановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)