у́нікум, ‑а, м.

Рэдкі, адзіны ў сваім родзе экземпляр (прадмет або чалавек). Завод-унікум. □ Мяфодзій Кірылавіч Задзерынос, пра якога мы, яго былыя падначаленыя, хочам расказаць, можна сказаць, адзіны экземпляр прыроды, унікум. Прокша. Старому Бародку даўно была пара выходзіць на пенсію, але, відаць, яго трымалі на службе як своеасаблівы астрожны унікум. Машара.

[Лац. unicum — адзіны ў сваім родзе.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шы́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да шыны (у 1, 2 знач.); прызначаны для вырабу шын. Завод будуюць людзі шынны. Смагаровіч.

2. Спец. Які мае адносіны да шыны (у 3 знач.), робіцца, накладваецца з дапамогай шын. Шынная павязка.

3. Спец. Які складаецца з шын (у 4 знач.). Шынная магістраль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мало́чны, -ая, -ае.

1. гл. малако.

2. Які дае многа малака.

Малочная карова.

3. Звязаны з перапрацоўкай малака.

М. завод.

4. Які выдзяляе малако.

Малочныя залозы.

5. Прызначаны для малака.

Малочныя бітоны.

6. Выкармлены малаком.

Малочныя парасяты.

7. у знач. наз. мало́чнае, -нага, н. Ежа з малаком або з малака.

Ён харчуецца толькі малочным.

○

Малочны брат або малочная сястра — аб няродных людзях, выкармленых малаком адной жанчыны.

Малочныя зубы — зубы ў дзяцей, якія выпадаюць пасля шасцігадовага ўзросту.

◊

Малочныя рэкі з кісельнымі берагамі (разм.) — матэрыяльна забяспечанае жыццё.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

сельскагаспада́рчы lándwirtschaftlich, Lándwirtschafts-;

сельскагаспада́рчы рабо́чы lándwirtschaftlicher Árbeiter;

сельскагаспада́рчая тэ́хніка Lándmaschinen pl;

заво́д сельскагаспада́рчых машы́н Lándmaschinenfabrik f -, -en;

сельскагаспада́рчыя рабо́ты lándwirtschaftliche Árbeiten; Bestéllungsarbeiten pl (па апрацоўцы зямлі)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

набраха́ць, ‑брашу, ‑брэшаш, ‑брэша; зак.

Разм. пагард. Нагаварыць многа ўсялякай лухты. А язычлівыя перасудніцы-мяшчанкі паспелі набрахаць усяго-ўсякага цэлыя каробкі. Гартны. // Сказаць няпраўду, налгаць. [Наўмыснік Чарпакевічу:] — Ты мне набрахаў тады, што Хурс мне падаруе за верную службу хутар. Чорны. // Узвесці паклёп. [Васіль:] — Мала таго, што .. [Антось] уцёк, як дэзерцір, дык яшчэ і набрахаў на завод. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

на́крыўка, ‑і, ДМ ‑рыўцы; Р мн. ‑рывак; ж.

Тое, чым накрыта зверху што‑н. Накрыўка каструлі. Накрыўка люка. □ Трошкі ўзбоч ад фабрыкі мясціўся старэнькі цвікавы завод. Яго можна было адрозніць па жалезнай з накрыўкай трубе. Сабаленка. Вогнішча абстаўлена чыгункамі, варэйкамі і кацялкамі, у якіх булькоча і, прыўзнімаючы накрыўкі, пускае пару страва. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непрыя́зь, ‑і, ж.

Тое, што і непрыязнасць (у 2 знач.). Аб усім .. [Заслонаў] гаварыў з такім веданнем справы, з такім перакананнем, што ў Жэні Коршаня паступова знікла ўсякая непрыязь да «начальніка рускіх паравозных брыгад». Шчарбатаў. Шыковіч падумаў пра.. [дзяўчыну] з непрыяззю: «Прымасцілася, каб адпрацаваць свае два гады. На завод не пайшла, чортава лялька». Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ме́дный в разн. знач. ме́дны, разг. медзяны́;

ме́дная про́волока ме́дны дрот;

ме́дная руда́ ме́дная руда́;

ме́дный купоро́с хим. ме́дны купарва́с;

ме́дный век археол. ме́дны век;

ме́дный заво́д ме́дны заво́д;

ме́дные де́ньги медзякі́, ме́дныя гро́шы;

ме́дный го́лос ме́дны го́лас;

ме́дный ствол сосны́ ме́дны ствол сасны́;

◊

ме́дного гроша́ не сто́ит ме́днага гро́ша не варт (ва́рта);

ме́дный лоб ме́дны лоб.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

са́харный

1. цукро́вы;

са́харная промы́шленность цукро́вая прамысло́васць;

са́харный заво́д цукро́вы заво́д (цукрава́рня);

са́харный песо́к цу́кар-пясо́к (пескавы́ цу́кар);

са́харная пу́дра цукро́вая пу́дра;

са́харная свёкла цукро́выя буракі́;

са́харный тростни́к цукро́вы трыснёг;

са́харный клещ зоол. цукро́вы клешч;

са́харная боле́знь мед. цукро́вая хваро́ба;

са́харная кислота́ хим. цукро́вая кіслата́;

2. перен. (льстивый) мядо́вы, ліслі́вы;

са́харные ре́чи ліслі́выя (мядо́выя) сло́вы;

са́харные уста́ мядо́выя ву́сны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

за́сеў

1. Засеянае поле (БРС).

2. Прызначанае для сяўбы насенне (Слаўг.). Тое ж пасе́ў, се́мя, завод, нале́цце, жы́та, пашня́ (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)