похо́жий падо́бны (да каго, чаго, на каго, што);
◊
э́то похо́же на то, что… гэ́та падо́бна на то́е, што…;
э́то ни на что не похо́же гэ́та ніку́ды не ва́рта;
похо́жий, как две ка́пли воды́ падо́бны, як дзве кро́плі вады́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
разваро́т м
1. (кругом [на 180º]) Kéhre f -;
2. (дарогі) Kúrve [-və] f -, -n;
баявы́ разваро́т ав вайск stéile Kéhrtkurve;
3. аўта Wénden n -s, Wéndemanöver [-vər] n -s, -;
зрабі́ць разваро́т wénden vi;
4. (дзве сумежныя старонкі́ кнігі, сшытка і г. д) Séitenpaar n -(e)s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
раздзе́л м
1. (дзеянне) Téilung f -, -en, Áufteilung f;
раздзе́л на дзве ча́сткі Zwéiteilung f;
раздзе́л маёмасці die Áufteilung des Besítzes, Vermögensteilung f;
2. (у кнізе і г. д) Teil m -s, -e, Ábschnitt m -(e)s, -e; Rubrík f -, -en (у часопісе)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
здра́я Сцёкавая крыніца (А. Карпюк. Дзве сасны, 1958, 44). Тое ж здруй (Бельск. пав.), здрой (Хрэст. па гіст. бел. м., 470). Параўн.: «Па́слъ ихъ по гора́хъ и по здро́ях па́ жити во́дъ живото́чныхъ» («Казанне пахавальнае» М. Сматрыцкага, 1620 — Хрэст. па гіст. бел. м., 361).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Нарожны ’вуглавы, навугольны, краевугольны’ (Нас., Гарэц.), ст.-бел. нарожный ’тс’ (1508 г.); сюды ж нарожнік ’дзве сцяны хлява, зрубленыя ў вугал’ (Юрч.), ’падстрэшак’ (Ян.), ’рог страхі’ (Гарэц., Др.), ’кут у гумне каля варотаў’ (Бяльк.), ’наканечнік у драўляных вілах’ (Нас.), нару͡ожнік ’вяроўка на рагах валоў’ (Бесар.), ст.-бел. нарожникъ ’першы капец, ад якога пачыналася вымярэнне ўгоддзяў’ (Гарб.). Да рог ’рог, вугал’; меркаванне пра запазычанне ст.-бел. нарожный ’вуглавы’ са ст.-польск. narożny (Булыка, Лекс. запазыч.), улічваючы геаграфію і семантыку слоў, не мае падстаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́жня ’зжатае хлебнае поле’, ’сенажаць’ (ТСБМ, Янк. Мат., Некр., Нас., Сл. ПЗБ, Мат. Гом., Сл. Брэс., Шатал., Выг., Сцяшк. Сл., ТС, Бяльк.), ’іржэўнік — салома, скошаная на іржышчы’ (ТС), по́жань, по́жня, по́жанька ’невялікі лужок сярод ворыва’ (Касп.), по́жынька ’абложная зямля’ (ДАБМ, камент., 858), Укр. пижня ’сенажаць’, рус. по́жня. Бязлай (Eseji, 140) далучае сюды тапонімы харв. Požanj, Požnja, што дазваляе рэканструяваць на славянскай тэрыторыі дзве арэальныя сельскагаспадарчыя падсістэмы: *požьnь — *senožętь і *pokosъ — *sěnokosъ. Аддзеяслоўны наз. ад формы 1 ас. *žьnǫ, žęti ’жну, жаць’, гл. жаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дазо́р, ‑у, м.
1. Абход для агляду, разведкі. Камсамольская ячэйка дзве начы засаб хадзіла ў сакрэтныя дазоры, але нікога злавіць не ўдалося. Пальчэўскі.
2. Невялікая група людзей, караблёў, самалётаў, якая высылаецца для аховы і разведкі; патруль. Раптам наперадзе, дзе ішоў пярэдні дазор, прагучэла аўтаматная чарга і некалькі стрэлаў. Мележ. Трэба было дзейнічаць асцярожна, каб не натрапіць на варожы дазор або вартавых. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асьмі́на, ‑ы, ж.
1. Старая мера аб’ёму сыпкіх цел, роўная палове чвэрці ці 1/8 бочкі (каля 105 л). Цешыла яе [маці] і тое, што скупы Вінцук усё ж прывёз нам за нашу службу дзве асьміны жыта і два мяшкі бульбы. Якімовіч.
2. Пасудзіна мерай на тры пуды збожжа. Мераць асьмінаю. □ На вербах бэры там раслі, на соснах — гарбузы з асьміну. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лы́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.
Прадмет сталовага прыбора для зачэрпвання рэдкай або рассыпістай ежы. Сталовая лыжка. Чайная лыжка. □ На прыпечку стаялі гліняная міска, чыста вымытая, а ў ёй дзве драўляныя лыжкі. Кулакоўскі. // Колькасць рэчыва, якое можа ўмясціцца ў лыжцы. Чайная лыжка солі. □ Якуб сёрбае лыжак колькі капусты і зноў гаворыць. Якімовіч.
•••
У лыжцы вады ўтапіць гл. утапіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мірга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Тое, што і маргаць (у 1, 2 знач.). [Маці] стаяла сярод хаты з падарункам і часта-часта міргала вачыма. Скрыпка. Касірка міргае дзяўчынцы з раздачы [у сталовай], каб падышла да стала. Мыслівец.
2. перан. Мігаць, мігцець. Навокал было цёмна, толькі паасобныя агеньчыкі хат міргалі на ўзгорку. Броўка. Дзве вісячыя лямпы задыхаліся .. ад сціснутага паветра, міргалі і капцілі. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)