адмо́віць, -мо́ўлю, -мо́віш, -мо́віць; -мо́ўлены; зак.
1. Не задаволіць чыёй-н. просьбы, патрабавання.
А. у просьбе.
2. Абмежаваць у чым-н., пазбавіць чаго-н.
А. сабе ў чым-н.
3. Не даць згоды на шлюб.
Дзяўчына адмовіла сватам.
|| незак. адмаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. адмо́ва, -ы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
лаза́, -ы́, мн. ло́зы, лоз і лозаў, ж.
1. Кусты некаторых парод вярбы, вінаграду.
Вінаградная л.
2. Доўгае гнуткае галлё вярбовых кустоў, вінаграду; матэрыял з лазовай драўніны ці кары.
Плесці кошыкі з лазы.
◊
Даць лазы (разм.) — адсцябаць розгамі.
|| прым. лазо́вы, -ая, -ае.
Лазовая кара.
Л. кошык.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
укарані́ць, -раню́, -рэ́ніш, -рэ́ніць; -ранёны; зак., што.
1. Пасадзіўшы, даць умацавацца ў глебе каранямі.
2. перан. Садзейнічаць трываламу замацаванню чаго-н. у практыцы; прымусіць увайсці ў быт, свядомасць і пад.
У. гаспадарчы разлік.
У. новы метад у вытворчасць.
|| незак. укараня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. укаране́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Péitsche
f -, -n бізу́н, пу́га
j-m die ~ zu kósten gében* — разм. даць каму́-н. пакаштава́ць [паспыта́ць] бізуна́; даць адчу́ць каму́-н. сваю́ ўла́ду
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
забяспе́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.
1. Даць дастатковыя матэрыяльныя сродкі для жыцця. Забяспечыць сваю сям’ю. // чым. Даць чаго‑н. у дастатковай колькасці. Забяспечыць горад электраэнергіяй.
2. Стварыць неабходныя ўмовы для ажыццяўлення, здзяйснення чаго‑н.; гарантаваць што‑н. Забяспечыць мір ва ўсім свеце. Забяспечыць выкананне плана. □ Камсамольцы ішлі ў войска, захіналі Айчыну сабой, Каб і гораду, каб і вёскам забяспечыць Жыццё і спакой. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ду́ля, ‑і, ж.
1. Летні сорт ігруш з вялікімі і салодкімі пладамі.
2. Плод гэтай ігрушы. На грушы каля ганку Вісяць цяжкія дулі. Калачынскі.
3. Разм. груб. Кукіш, фіга. [Халуста] паказаў Настулі кулак, а яна яму дулю, і гутарка на гэтым кончылася. Чарнышэвіч.
•••
Даць (паднесці, паказаць) дулю гл. даць.
Дулю з’есці гл. з’есці.
Дулю табе (яму, ім і пад.) пад нос — лаянкавы выраз для катэгарычнага аднаўлення або нязгоды.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ла́зня, ‑і, ж.
1. Спецыяльнае памяшканне, дзе мыюцца і парацца. Памыцца ў лазні. □ Старая хата была перанесена на лог і пераабсталявана пад лазню, у якой мылася ўся вёска. Хадкевіч.
2. Разм. Мыццё ў такім памяшканні. Змяніць бялізну пасля лазні.
3. перан. Разм. Наганяй, суровая вымова. [Верабейчык:] — Калі не ліквідуем недахопы ў правядзенні ўборкі і здачы хлеба дзяржаве — будзе нам усім лазня. Гарачанькая! Савіцкі.
•••
Даць (задаць) лазню гл. даць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
предоста́вить сов.
1. (дать в пользование что-л., дать возможность обладания) даць; адда́ць; уступі́ць;
2. (дать возможность сделать что-л., распорядиться чем-л.) даць (магчы́масць, пра́ва, дазво́л і да таго́ падо́бнае); пакі́нуць; дазво́ліць; см. предоставля́ть;
предоста́вить самому́ себе́ дазво́ліць (даць магчы́масць) дзе́йнічаць самасто́йна; (перестать заботиться, бросить на произвол судьбы) пакі́нуць на само́га сябе́, пакі́нуць на во́лю лёсу;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
адратава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак.
Выратавацца ад гібелі, знішчэння; уберагчыся ад таго, што немінуча нясе бяду. І Калістрат рашыў Часова грошы даць, Каб змог Іван адратавацца. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
капры́знічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Тое, што і капрызіць. Заўсёды, калі хто з дзяцей пачынае капрызнічаць ці наогул хандрыць, толькі ён, бацька, можа кожнаму рады даць. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)