погова́ривать несов., разг. пагаво́рваць; (говорить) гавары́ць, каза́ць;
погова́ривают об отъе́зде пагаво́рваюць аб ад’е́здзе;
погова́ривают, что… пагаво́рваюць (гаво́раць, ка́жуць), што…
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
непоня́тно нареч., безл., в знач. сказ. незразуме́ла;
непоня́тно говори́ть незразуме́ла гавары́ць;
непоня́тно, как э́то случи́лось незразуме́ла, як гэ́та зда́рылася;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Гарзо́ліць ’балбатаць, гаварыць абы-што’ (Сл. паўн.-зах.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэ́нкаць ‘гаварыць бяссэнсна’ (ТС). Гукаперайманне. Параўн. з це́нькаць, трэ́нькаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мя́мліць ’невыразна і вяла гаварыць’, ’павольна жаваць’, ’павольна рабіць што-небудзь’ (ТСБМ, Нас.), мемло́ ’мямля’ (ТС); мя́млік ’павольны, марудны ў рабоце’ (Нас.), мя́мля ’вялы, нерашучы чалавек’ (ТСБМ, Касп.). Рус. паўн.-зах. мя́млить, мямля́ть, мя́мля, мямлю́й ’тс’. Паводле Фасмера (3, 30), гукапераймальнае, як і чэш. mumlali ’буркатаць’, славен. memljáti momljáti ’мармытаць, гаварыць незразумелае’, ’жаваць з цяжкасцю’, лат. męmulis, літ. memeris ’заіка’, хец. mema‑ ’гаварыць’. Параўн. таксама му́мляць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сюсю́каць ’размаўляючы, замяняць шыпячыя гукі свісцячымі’; ’размаўляць па-дзіцячаму’ (ТСБМ, Ласт.), ’гаварыць шэптам; змаўляцца’ (Яўс.), сюсю́кацца ’гусці (пра пчол)’ (лід., Сл. ПЗБ). Укр. сюсю́кати ’тс’, ’гаварыць з прысвістам, падобна дзіцяці’, рус. сюсю́кать ’тс’. Гукапераймальнае (Фасмер, 3, 823).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Талато́ніць ’плявузгаць, гаварыць’ (ТС). Параўн. рус. талата́ ’хто невыразна гаворыць’. Звязана з талала́ (Фасмер, 4, 15), утварэнне ад гукапераймальнай асновы *талатаць з экспрэсіўным суф. ‑оні‑, параўн. польск. fafłonić ’гаварыць, плявузгаць’ (адносна словаўтварэння параўн. Борысь, Leksyka słów., 30).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жаль, -ю, м.
1. Пачуццё спагады, жаласці, выкліканае чыім-н. няшчасцем, пакутай.
Не ведаць жалю.
2. Пачуццё горычы, смутку з прычыны страты каго-, чаго-н.
Мацярынскі ж.
3. Засмучэнне, шкадаванне.
Гаварыць з жалем аб здарэнні.
◊
На (вялікі) жаль (у знач. пабочн. сл.) — ужыв., каб выказаць шкадаванне з прычыны чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
захапле́нне, -я, н.
1. Незвычайны ўздым пачуццяў, найвышэйшае задавальненне.
Быць у захапленні ад канцэрта.
Прыйсці ў з. ад чаго-н.
2. Усхваляванасць, запал, натхненне.
Гаварыць з захапленнем.
3. кім-чым. Павышаны інтарэс да чаго-н.
З. тэатрам.
З. футболам.
4. кім. Улюбёнасць у каго-н.
Гэта было з., а не каханне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
гла́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; гладзь; -джаны; незак.
1. каго-што. Лёгка, ласкава праводзіць рукой па чым-н.
Г. па галоўцы (таксама перан.: патураць каму-н.). Г. супраць шэрсці (таксама перан.: гаварыць ці рабіць каму-н. наперакор).
2. Тое, што і прасаваць¹.
|| зак. пагла́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны.
|| наз. гла́джанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)