Verbum

выбача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каму, каму за што, на што і без дап.

1. Не караць за што-н., дараваць.

Выбачай мне за спазненне.

2. выбача́й(це). Ужыв. пры звароце да каго-н. (часам як пабочнае), калі просяць прабачэння за турботы, непрыемнасць і пад.

Выбачайце, тут я пагарачыўся.

|| зак. вы́бачыць, -чу, -чыш, -чыць.

вядро́, -а, мн. вёдры і (з ліч. 2, 3, 4) вядры́, вёдзер, вёдраў і вядзёр, н.

1. Пасудзіна з ручкай у выглядзе дужкі для вадкасцей, сыпкіх рэчываў і пад.

2. Мера вадкасцей, роўная 12,3 літра.

|| памянш. вядзёрца, -а, мн. -ы, -рцаў, н. (да 1 знач.).

|| прым. вядзёрны, -ая, -ае.

В. бачок (ёмістасцю ў адно вядро).

аса́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.

1. Паступовае апусканне, асяданне (збудавання, грунту і пад.).

А. снегу.

А. дома.

2. Глыбіня апускання судна ў ваду (спец.).

Глыбокая а.

3. Тое, што і асада² (у 2 і 3 знач.).

Нож з дарагой асадкай.

Партрэт у новай асадцы.

4. Пісьмовая прылада, ручка.

Пісаць асадкай.

асла́біць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак.

1. каго-што. Зрабіць слабым, паменшыць сілу або сілы каго-, чаго-н.

А. ворага.

Хвароба аслабіла арганізм.

2. што. Паменшыць сілу, напружанасць і пад. чаго-н.

А. дысцыпліну.

3. што. Зрабіць менш нацягнутым, сцягнутым.

А. рэмень.

◊

Аслабіць гайкі — знізіць патрабаванні.

|| незак. аслабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. аслабле́нне, -я, н.

вадзі́цца, ваджу́ся, во́дзішся, во́дзіцца; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Быць, жыць (пра жывёл, птушак і пад.); быць у наяўнасці.

Там водзяцца бабры.

Гэткае дабро ў нас даўно не водзіцца.

2. безас. Быць звычаем, правілам.

Як водзіцца ў нас.

3. з кім. Мець справу, сябраваць (разм.).

Не вадзіся больш з гэтым хлопчыкам.

адпусці́цца, -пушчу́ся, -пу́сцішся, -пу́сціцца; зак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аслабнуць, стаць менш нацягнутым, заціснутым.

Папруга адпусцілася.

2. Страціць загартоўку.

Сякера адпусцілася.

3. перан. Палагаднець, стаць больш згаворлівым.

Маці пазлуе крыху і адпусціцца.

4. Даравацца (пра грэх, віну і пад.).

Ім віна не адпусціцца — прыпомніцца ўсё.

|| незак. адпуска́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

абу́х, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Тупая патоўшчаная частка вострай прылады (звычайна сякеры), процілеглая лязу.

Удар абухом.

2. перан. Дурань (лаянк.)

А. верыць аднаму сабе, а ўсіх астатніх падазрае ў нечым.

◊

Падвесці пад абух — загубіць.

Як абухом па галаве — уразіць раптоўнай непрыемнай весткай.

|| памянш. абушо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.

|| прым. абухо́вы, -ая, -ае.

ага́.

1. часц. Ужыв. пры выказванні згоды, сцвярджэння, пры ўспамінанні чаго-н., пры перамене тэмы гутаркі, для выказу у́шчування, папроку.

Чуеш? Ага, чую.

Усе прыехалі? Ага.

Ага, спазніўся?

2. выкл. Вокліч з пераможнай інтанацыяй; выказвае здагадку, радаснае здзіўленне; выражае насмешку, злараднасць, пагрозу і пад.

Ага!

Папаўся!

Ага!

Ты тут!

Ага, разумею.

А ён пераможа.

Ага!

кро́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. Маленькая, дробная часцінка чаго-н.

К. пячэння.

Хлебныя крошкі.

2. зб. Сыпучае рэчыва з дробных, раскрышаных часцінак чаго-н. (спец.).

Мармуровая к.

◊

Да крошкі — поўнасцю, зусім расходаваць, аддаць і пад.

Ні крошкі — няма ніколькі.

|| памянш. кро́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

кружы́цца, кружу́ся, кру́жышся, кру́жыцца; незак.

1. Рухацца па крузе.

К. ў вальсе.

2. Лятаючы, рабіць кругі.

Бусел кружыцца над гняздом.

Самалёт кружыўся над горадам.

3. Узнімаць снег, пыл, месці (пра мяцеліцу, завіруху і пад.).

Кружыцца мяцеліца.

◊

Галава кружыцца ў каго —

а) пра галавакружэнне;

б) хто-н. зазнаўся, страціў здольнасць цвяроза разважаць.

|| наз. кружэ́нне, -я, н.