Verbum

вы́бавіць, -баўлю, -бавіш, -бавіць; -баўлены; зак. (разм.).

1. каго-што. Выцягнуць, дастаць тое, што засела, загрузла.

В. воз з гразі.

В. з бяды (перан.).

2. каго. Пераканаць, прымусіць выйсці, выехаць адкуль-н.

В. дзяцей з хаты на вуліцу.

|| незак. выбаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

вы́брацца, -беруся, -берашся, -берацца; -берыся; зак.

1. З цяжкасцямі выйсці, выехаць адкуль-н.

В. з натоўпу.

В. з бяды (перан.).

2. Выселіцца, перабрацца.

В. на другую кватэру.

3. Знайсці час, магчымасць адправіцца куды-н. (разм.).

В. ў кіно.

|| незак. выбіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

вы́бухнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; зак.

1. Узарвацца.

Снарад выбухнуў.

2. З сілай вырвацца адкуль-н.

Полымя з дымам выбухнула з печы.

3. перан. Нечакана пачацца, раптоўна ўзнікнуць (пра пачуцці, грамадскія ўзрушэнні).

Выбухнуў гнеў.

Выбухнула забастоўка.

|| незак. выбуха́ць, -а́е.

вы́ветрыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -рыцца; зак.

1. Разбурыцца пад уплывам атмасферных ваганняў (пра горныя пароды).

2. Знікнуць пад уздзеяннем свежага паветра або ветру.

Чад выветрыўся.

В. з памяці (перан.).

|| незак. выве́трывацца, -аецца.

|| наз. выве́трыванне, -я, н.

В. горных парод.

вы́сунуць, -ну, -неш, -не; -сунь; -нуты; зак., што.

1. Выставіць вонкі, паказаць.

В. галаву ў акно.

2. Сунучы, перамясціць, выставіць наперад.

В. шуфляду са стала.

В. стол на сярэдзіну пакоя.

3. перан. Прапанаваць для абмеркавання.

В. план-праект.

|| незак. высо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

гартава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Рабіцца цвёрдым, пругкім, трывалым у выніку моцнага награвання і хуткага ахаладжэння (пра метал).

2. перан. Рабіцца фізічна або маральна ўстойлівым, здольным пераносіць цяжкасці і неспрыяльныя ўмовы.

Г. ў барацьбе.

малю́нак, -нка, мн. -нкі, -нкаў, м.

1. Карціна, ілюстрацыя (звычайна фарбамі).

Кніжка з малюнкамі.

2. перан. Тое, што можна ўявіць у канкрэтных вобразах.

Малюнкі роднага краю.

3. У літаратуры: апісанне жыццёвых з’яў.

Апавяданне дае яркі м. жыцця дарэвалюцыйнай вёскі.

|| прым. малю́нкавы, -ая, -ае.

марафо́н, -у, м.

1. Спартыўны бег на дыстанцыю 42 км 195 м, а таксама наогул спартыўныя гонкі на доўгай дыстанцыі.

Лыжны м.

2. перан. Пра якое-н. спаборніцтва, мерапрыемства, якое праходзіць вельмі доўга.

Шахматны м.

|| прым. марафо́нскі, -ая, -ае.

М. бег.

М. заплыў.

марынава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; незак., што.

1. Кансерваваць, нарыхтоўваць што-н. у марынадзе (у 1 знач.).

М. грыбы.

2. перан. Знарок затрымліваць, адкладваць рашэнне, выкананне чаго-н. (разм.).

М. справу.

|| зак. замарынава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны.

|| наз. марынава́нне, -я, н.

машта́б, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Адносіны даўжыні лініі на карце, глобусе, чарцяжы і пад. да даўжыні ў натуры.

М. — дваццаць пяць кіламетраў у адным сантыметры.

2. перан. Размах, значэнне.

Шырокі м. будаўнічых работ.

У сусветным маштабе.

|| прым. машта́бны, -ая, -ае.