Verbum

гумно́

1. Будынак з ёўняй, у якім складваюць збожжавыя снапы, малоцяць; клуня (Жытк., Слаўг., Стаўбц.).

2. Чыстая плошча перад гумном, дзе прасушваюць снапы, сена (Мін. пав. і губ. Шэйн 506).

3. Месца каля тока (гл.) і сяннога хлява, якое парасло травой (Пух. Шат.).

4. Лужок кругом гумна (Віц. Касп.).

калю́га

1. Вялікая дажджавая лужына на дарозе ці на полі, лузе (БРС). Тое ж калю́жына (БРС), калю́гвіна, калю́гавіна, калю́гжына (Слаўг.), калю́гавіна (Маладз.).

2. Каляіна на дарозе (Маладз., Слаўг.).

3. Гразь, слата, бездарожжа (Палессе Талст.).

4. Глыба зямлі на раллі (Нясв.).

□ ур. Калюга (мокрая сенажаць) каля в. Пасека Ст.-дар.

мул

1. Нанос на лузе каля рэчкі ў выглядзе твані, глею, ілу ў час веснавога разліву (Слаўг., Шчуч.); іл на дне возера, затокі (БРС); балота (Шчуч.); ілістае месца (Жытк.). Тое ж мыл (Жытк., Стол.), мул (Стол.), муле́ц (Сал.).

2. Цякучы пясок пры капанні ямы (Стол.). Тое ж мыл (Стол.).

муро́г

1. Сухадольная сенажаць з сакавітай густой травой (БРС). Тое ж му́раг (Слаўг.), муражы́на (Сміл. Шат.), мурожніца (Стаўбц.), муроўка (Докш.), дзя́тліна, дзя́тлавіна (Слаўг.).

2. Утаптанае каля дарогі месца, густа парослае драсёнам птушыным Polygonum aviculare L. (Жытк., Слаўг., Стол.), дзяцелінай са спарышом Polygonum aviculare L. (Рэч.).

□ ур. Мурожніца (поле) Стаўбц.

мы́льня Лазня (Маг.). Тое ж мы́йня (Маг.), мывалька (Ваўк. Сцяшк.), мы́лня (Кап.), мыўніца (Віц., Маг., Мін. Шпіл. 1853, л. 11), мовніца (Троіцкі спіс Нестаравага летапісу).

□ ур. Мы́льнішча (сухадольны луг) каля пас. Калінаўка Краснап., ур. Мыльніца (Макс., 357), ур. Мы́льнішча (лясная прыстань; плятнёвыя збудаванні ў рацэ) Бых. (Макс. Пр. 41).

наво́з

1. Вялікі ўчастак поля, на якім размешчана некалькі хутароў (Нясв.).

2. Прыстань (Рэч. Макс. Пр.).

3. Участак угноенай зямлі побач з вёскай (Стаўбц. Прышч.). Тое ж навозы (Кар., Стаўбц.).

□ ур. Навоз (поле) каля в. Малева Нясв., вул. Навозная ў в. Ванялевічы Кап., с. Навоз Рэч. (Макс. Пр.).

перало́г

1. Абложная зямля (вярхоўе рэк Бярэзіны, Віліі, Нёмана, Шчары і сярэдняе цячэнне Пцічы ДАБМ, к. 275, Мін. Нарысы 372, Мін. Зял. 1864, 90, Ст.-дар., Шчуч.). Тое ж пералога (Жытк.), пласкі́ (Ганц.).

2. Луг сярод поля або лесу (Пух. Шат.).

□ ур. Пералог (поле) каля в. Юшкі Шчуч.

суто́кі

1. Месца злучэння рэк, ручаёў (БРС). Тое ж суток (Слаўг.), сутока (Нас., Слаўг.).

2. Месца, дзе сыходзіцца некалькі дарог (Тал. Мядзв.).

3. Стар. Перакрыжаванне граніц, межаў (Сразн., III, 630).

□ в. Сутокі Віц. (Рам. Мат.), в. Сутокі Лёзн., Чав., пас. Сутокі (Міхайлаўка) каля в. Б. Хутары (1929) Краснап.

узме́жак

1. Вузкая, незасяваемая паласа паміж раллёй і дарогай з канавай ці раўком (Віц. Нік. 1895).

2. Бакавая частка, край шырокай мяжы на агародзе, які звычайна зарастае травой (Бял. Матэр.).

3. Частка неўзаранай зямлі ў канцы поля; край сенажаці каля нівы (Беш. Касп., Докш.). Тое ж паме́жак (Мін.).

шо́па

1. Будынак для с.-г. прылад; прыбудова каля гумна для мякіны (Брэсц., Ветк., поўдзень Беларусі).

2. Будынак для Генералынага Сейма ў XVI ст. у Беларусі («Чтения в имп. обществе истории и древностей российских при Московском университете», 1868, октябрь — декабрь, кн. четвертая. М., 1868, 81).

□ ур. Шопа Ветк.