Тое, да чаго імкнуцца, чаго жадаюць дасягнуць. Мэта ўрока. Дасягнуць мэты. □ Міналі дні, ішлі гады. Ішлі і мы да нашай мэты.Бялевіч.[Свірын:] — Мэта ў нас з вамі адна — спакойна жыць, добра вучыцца і мірна працаваць.Пальчэўскі.//Пэўны намер, пастаўленая задача. Хацелася проста так, без мэты, паблукаць па вуліцы, паглядзець на людзей, на вітрыны, на рух машын.Карпаў.Ішла.. група з ранейшай мэтай — падбіраць для справы людзей у вёсках.Новікаў.// Загадзя намечаны пункт, мяжа. Тым самым тыднем, а можа, наколькі дзён раней, .. стары Нявада падышоў да мэты свайго доўгага падарожжа.Чорны.
•••
З мэтайчаго — для таго каб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АДКА́ЗНАСЦЬ,
катэгорыя, якая выражае свядомыя адносіны сац. груп або асобы да патрабаванняў грамадства, яго нормаў і каштоўнасцяў. У адпаведнасці са сферамі праяўлення адрозніваюць паліт. маральную, юрыдычную і інш. адказнасць; у залежнасці ад яе носьбіта — індывідуальную (асабістую) і калектыўную. У індывіда адказнасць фарміруецца як вынік яго здольнасці вызначаць свой спосаб існавання і паводзін. Перадумовай асабістай адказнасці ў філасофіі лічыцца адзінства чалавечай жыццядзейнасці і неабходнасці апасродкавання ўздзеяння свядомасцю і выбарам самога індывіда. Таму чалавек здольны самавызначацца ў адносінах да свайго сучаснага і мінулага жыцця, быць «аўтарам» сваіх дзеянняў і ўчынкаў, г. зн. браць адказнасць за іх на сябе; ён усталёўвае ў рэальнасці пэўны парадак маральнасці, свабоды і належнага існавання, якія не залежаць ад наяўных умоў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕНЕРА́ЛЬНАЕ ПАГАДНЕ́ННЕ ПА ТАРЫ́ФАХ І ГА́НДЛІ,
міжурадавае пагадненне, накіраванае на зніжэнне мытных тарыфаў, адмену нетарыфных абмежаванняў і дыскрымінацыі і інш. ў міжнар. гандлі. Падпісана ў 1947 23 краінамі. Дзейнічае з 1948. Пагадненне прадугледжвае правілы, якімі павінны кіравацца краіны — члены ў гандл. узаемаадносінах; найпершы з абавязкаў краін надаваць адзін аднаму рэжым найбольшага спрыяння. Яно займаецца таксама стандартызацыяй у сусв. гандлі, мерамі супраць дэмпінгу, субсідзіраваннем экспарту. Бюджэт Пагаднення складаецца з узносаў краін-удзельніц, пасяджэнні праводзяцца двойчы на год, рашэнні прымаюцца на прынцыпе аднагалоснасці. Дзейнасць Пагаднення аказвае пэўны ўплыў на сусв. гандаль, больш за 85% якога прыпадае на краіны-ўдзельніцы. У Пагадненні на розных умовах (напр., назіральнікі) удзельнічае каля 120 краін.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
тэмпера́мент
(лац. temperamentum = суразмернасць, належныя суадносіны частак)
1) сукупнасць псіхічных рыс асобы, якія залежаць ад фізіялагічных асаблівасцей арганізма і складаюць пэўны псіхалагічны тып (напр. флегматычны т., халерычны т.);
2) жыццёвая энергія, здольнасць да ўнутранага ўздыму, страснасць (напр. чалавек з тэмпераментам).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ба́зіс
(гр. basis)
1) эканамічны лад грамадства ў пэўны перыяд яго развіцця;
2) розніца паміж цаной наяўнага тавару і тавару з пастаўкай на тэрмін;
3) аснова, база;
4) дакладна вымераная на мясцовасці лінія, па якой вызначаюць даўжыню іншых ліній і робяць вылічэнні;
5) архіт. апорная частка калоны ў збудаванні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
купо́н
(фр. coupon)
1) адразны талон у каштоўных паперах на атрыманне працэнтаў;
стрыгчы купоны — жыць на даходы з каштоўных папер;
2) адразны або асобны талон, які дае права купіць пэўны прадукт або тавар у магазіне;
3) адрэз тканіны на касцюм, сукенку, звычайна са спецыяльным аздабленнем (каймой, вышыўкай і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
pewien
I pew|ien
нейкі, некаторы, пэўны; адзін;
~ien pan — адзін (нейкі) чалавек;
~ien nasz znajomy — адзін наш знаёмы;
od ~nego czasu — з некаторага (пэўнага) часу;
w pewien nych wypadkach — у некаторых выпадках;
pewien nego dnia — аднойчы, аднаго разу
II
упэўнены
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
durchschlafen
I dúrchschlafen
*vi (пра)спа́ць (без перапынку пэўны час)
er schlief die gánze Nacht durch — ён праспа́ў усю́ ноч
II durchschláfen
*vt праспа́ць (які-н.час)
der Bär durchschläft den Wínter — мядзве́дзь право́дзіць зіму́ ў спя́чцы
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Markt
m -(e)s, Märkte ры́нак, база́р, кірма́ш; эк. ры́нак, збыт
den ~ ábhalten* — гандлява́ць на ры́нку (у які-н.пэўны дзень)
den ~ drücken — ака́зваць уці́ск на ры́нак
◊ séine Haut zu ~e trágen* — рызыкава́ць жыццём, падвярга́ць сябе́ небяспе́цы
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
lend[lend]v.(lent)
1. пазыча́ць (каму-н.); дава́ць на пэ́ўны тэ́рмін;
Can you lend me $20? Ты можаш пазычыць мне 20 долараў?;
Will you lend me the book till Tuesday? Калі ласка, дай мне гэтую кнігу да аўторка.
2. ака́зваць падтры́мку, дапамо́гу
3. надава́ць пэ́ўную я́касць;
Facts lend probability to the theory. Факты робяць гэтую тэорыю больш верагоднай.
♦
lend a handinfml дапамага́ць;
lend an ear (to smb.) слу́хаць, выслу́хваць (каго-н.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)