3. Анямець ад парушэння кровазвароту (пра часткі цела). — Змірышся, — думаў бай, — зацякуць ад скураных рамянёў рукі і ногі, сама папросішся...Даніленка.// Апухнуць, ацячы. Вока зацякло. Вывіхнутая нага зацякла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арбі́таж.
1.астр., фіз. Bahn f -, -en, Úmlaufbahn f; касм.тс.Órbit m -s, -s;
вы́весці на арбі́тукасм. auf éine Úmlaufbahn bríngen*;
2. (сфера дзеяння) Beréich m -(e)s, -e;
арбі́т уплы́ву [уздзе́яння] Éinflussbereich m, Wírkungsbereich m;
3. (упадзіна вока) Áugenhöhle f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
eye
[aɪ]1.
n.
1) во́каn., pl. во́чы
He has blue eyes — У яго́ сі́нія во́чы
a black eye — падбі́тае во́ка, сіня́к пад во́кам
to close one’s eyes — заплю́шчыць во́чы
to squint one’s eyes — прыплю́снуць во́чы
2)
а) назіра́льнасьць f.
б) здо́льнасьць ба́чыць; зрок -у m.
to have an eye for color — до́бра разьбіра́ць ко́леры
3) по́зірк, по́гляд -у m.
4) гле́дзішча n.; пагля́д -у m.
in the eyes of the law — з гле́дзішча пра́ва
5) во́чка n. (на клу́бнях бу́льбы)
6) ву́шка n. (го́лкі)
7) во́ка(урага́ну)
2.
v.t.
1) глядзе́ць; пагляда́ць, пазіра́ць
2) пі́льна прыгляда́цца
•
- eye and hook
- keep an eye on
- make eyes at
- with one’s eyes open
- eye for an eye
- shut one’s eyes to
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
naked
[ˈneɪkɪd]
adj.
1) го́лы, аго́лены
а) naked fields — аго́леныя палі́
б) a naked sword — аго́лены (вы́няты з но́жнаў) меч
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
астыгматы́зм
(ад а- + гр. stigma, -atos = кропка)
недахоп аптычнай сістэмы або праламляльнай здольнасці вока, які выяўляецца ў тым, што прамяні, выйшаўшы з аднаго пункта, не збіраюцца ў адным фокусе і адбітак атрымліваецца расплывісты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВІДАРЫ́С АПТЫ́ЧНЫ,
карціна, якая атрымліваецца ў выніку праходжання прамянёў святла, што ідуць ад аб’екта, праз аптычную сістэму (лінзы, прызмы, люстэркі і інш.) і аднаўляе яго контуры і дэталі. Утвараецца паводле законаў геаметрычнай оптыкі і з’яўляецца асновай зрокавага ўспрымання розных аб’ектаў на сятчатцы вока і іх утварэння на фотаплёнцы, кінаэкране, фотакатодзе і інш.
Адрозніваюць відарыс аптычны сапраўдны і ўяўны. Сапраўдны відарыс аптычны ўтвараецца збежнымі пучкамі прамянёў у пунктах іх перасячэння і можа назірацца візуальна, праектавацца на экран і фатаграфавацца. Калі прамяні, што выходзяць з аптычнай сістэмы, разыходзяцца, то ўяўны відарыс аптычны ўтвараецца ў пунктах перасячэння прадаўжэнняў гэтых прамянёў, што праведзены ў бок, процілеглы іх распаўсюджанню. Уяўны відарыс аптычны немагчыма атрымаць на экране ці сфатаграфаваць, аднак ён можа выконваць ролю аб’екта для інш. аптычнай сістэмы (напр., вока ці збіральнай лінзы), якая пераўтварае яго ў сапраўдны. Наяўнасць аберацый аптычных сістэм прыводзіць да ўтварэння аберацыйных плям, што выклікае афарбоўку відарыса аптычнага і парушае яго геам. падабенства з арыгіналам. У выніку таго, што на аб’ектывах, акулярах, дыяфрагмах і інш. аптычных дэталях адбываецца дыфракцыя святла, відарыс аптычны пункта ў ідэальных (безаберацыйных) сістэмах выглядае як складаная дыфракцыйная карціна, характарыстыкі якой залежаць ад раздзяляльнай здольнасці аптычных сістэм.
Літ.:
Слюсарев Г.Г. Методы расчета оптических систем. 2 изд. Л., 1969;
Марешаль А., Франсон М. Структура оптического изображения: Пер. с фр. М., 1964.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
harbour2[ˈhɑ:bə]v.
1. даць прыту́лак; хава́ць, прыкрыва́ць;
harbour a criminal хава́ць злачы́нцу;
harbour refugees даць прыту́лак бе́жанцам/уцекача́м
2. затаі́ць (злосць, пачуццё помсты, падазрэнні і да т.п.);
He began to harbour doubts about her promise. У яго закралася сумненне ў тым, што яна выканае абяцанне.
♦
harbour a grudge against smb. ≅ мець во́ка на каго́-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
чо́ртаў чёртов;
○ ~тава во́ка — окно́ (в боло́те);
◊ ~тава про́цьма — тьма-тьму́щая, у́йма;
ч. ту́зін — чёртова дю́жина;
~тава душа́ — чёртова душа́;
~тава насе́нне — ирон. чёртово отро́дье;
~тава ля́лька — чёртова ку́кла;
~тава пе́рачніца — бран. чёртова пе́речница
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Гла́зіць ’глядзець; зяваць; сурочваць’ (Нас.). Рус.гла́зить ’тс’ (гл. СРНГ, 6, 187–188). Паколькі гэты дзеяслоў даволі шырока распаўсюджаны ў рус. мове, а ў бел., акрамя Насовіча, здаецца, больш нідзе не зафіксаваны і паколькі зыходная лексема глаз ’вока’ не характэрна для бел. мовы (глаз як запазычанне з рус. сустракаецца ў некаторых гаворках; параўн. Сл. паўн.-зах.), то можна меркаваць, што гэта запазычанне з рус.гла́зить. Адносна лексемы глазу́н ’разява, разявака’, зафіксаванай таксама толькі ў Насовіча, можна сказаць, што і яна ўзята з рус.глазу́н ’тс’ (гл. Даль), хоць і не выключаецца магчымасць самастойнага яе ўтварэння ў бел. мове на базе запазычанага гла́зіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БАБУ́ХІН Аляксандр Іванавіч
(28.3.1827 або 17.8.1835, с. Семяндзяева Арлоўскай вобл., Расія — 4.6.1891),
рускі гістолаг і фізіёлаг, адзін з заснавальнікаў рус. школы гістолагаў і бактэрыёлагаў. Праф. (1865). Скончыў Маскоўскі ун-т (1859). З 1865 працаваў там жа, у 1888 арганізаваў першую ў Маскве бактэрыял. лабараторыю. Навук. працы па нармальнай анатоміі і гісталогіі нерв. сістэмы. Даказаў клетачную будову сятчаткі вока і вызначыў паходжанне палачак і колбачак; апісаў нейрафібрылы ў перыферычных нерв. валокнах, паказаў прыналежнасць восевых цыліндраў нерв. валокнаў да адросткаў нерв. клетак, развіццё органаў рыб з эмбрыянальных папярочна-паласатых мышачных валокнаў, двухбаковую праводнасць узбуджэння ў нерв. валокнах.
Тв.:
Об отношении блуждающих нервов к сердцу. М., 1862.