шэ́рань, -і, ж.
1. Тонкі снегавы слой, які ўтвараецца дзякуючы выпарэнням паверхні пры рэзкім пахаладанні; туман з халодным дробным дажджом, імжа; смуга выпарэнняў у сырое надвор’е.
Дрэвы стаялі ў шэрані.
Неба пакрылася шэранню.
2. Змрок, цемра.
Перадранішняя ш.
3. Шэрая афарбоўка чаго-н., шэрасць.
Ш. хмар.
Ш. будзёншчыны (перан.).
|| прым. шэ́раневы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падта́лы, ‑ая, ‑ае.
Які злёгку падтаў, растаў. Наўкола ляжала шэрая ноч з плямамі падталага снегу ў доле. Быкаў. І на полі ў барознах хлюпкіх Лёд падталы ў вадзе стаіць. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чырванано́сы, ‑ая, ‑ае.
З чырвоным носам. Цыбатая шэрая індычка, якая нечага доўга тапталася каля ганка пашывачнай арцелі, раптам.. павяла праз вуліцу, пад засень аброслых інеем ліп, свайго чырвананосага кавалера. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́пел, ‑у, м.
Пылападобная, звычайна шэрая маса, якая застаецца пасля згарання, спальвання чаго‑н. Сцёпка дакурыў люльку, выбіў з яе попел, схаваў за пазуху і толькі тады падаўся памаленьку ў панскія пакоі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абадне́цца, ‑днеецца, безас. зак.
Разм. Тое, што і уднець. Раніцы зімою, калі світае як не пад самы полудзень, заўсёды бываюць дужа доўгія — часам нават здаецца, што гэтая шэрая цемень ніколі не абаднеецца. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
масі́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які мае вялікую масу, аб’ём. Масіўны стол. Масіўнае тулава. □ Шырокія масіўныя дзверы гасцінна ўпусцілі Андрэя ва універмаг. Васілёнак. Шэрая будыніна з купалам і масіўнымі калонамі прыкметна вылучалася сярод іншых дамоў. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гу́ста-шэ́ры
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
гу́ста-шэ́ры |
гу́ста-шэ́рая |
гу́ста-шэ́рае |
гу́ста-шэ́рыя |
| Р. |
гу́ста-шэ́рага |
гу́ста-шэ́рай гу́ста-шэ́рае |
гу́ста-шэ́рага |
гу́ста-шэ́рых |
| Д. |
гу́ста-шэ́раму |
гу́ста-шэ́рай |
гу́ста-шэ́раму |
гу́ста-шэ́рым |
| В. |
гу́ста-шэ́ры (неадуш.) гу́ста-шэ́рага (адуш.) |
гу́ста-шэ́рую |
гу́ста-шэ́рае |
гу́ста-шэ́рыя (неадуш.) гу́ста-шэ́рых (адуш.) |
| Т. |
гу́ста-шэ́рым |
гу́ста-шэ́рай гу́ста-шэ́раю |
гу́ста-шэ́рым |
гу́ста-шэ́рымі |
| М. |
гу́ста-шэ́рым |
гу́ста-шэ́рай |
гу́ста-шэ́рым |
гу́ста-шэ́рых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ды́мна-шэ́ры
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ды́мна-шэ́ры |
ды́мна-шэ́рая |
ды́мна-шэ́рае |
ды́мна-шэ́рыя |
| Р. |
ды́мна-шэ́рага |
ды́мна-шэ́рай ды́мна-шэ́рае |
ды́мна-шэ́рага |
ды́мна-шэ́рых |
| Д. |
ды́мна-шэ́раму |
ды́мна-шэ́рай |
ды́мна-шэ́раму |
ды́мна-шэ́рым |
| В. |
ды́мна-шэ́ры (неадуш.) ды́мна-шэ́рага (адуш.) |
ды́мна-шэ́рую |
ды́мна-шэ́рае |
ды́мна-шэ́рыя (неадуш.) ды́мна-шэ́рых (адуш.) |
| Т. |
ды́мна-шэ́рым |
ды́мна-шэ́рай ды́мна-шэ́раю |
ды́мна-шэ́рым |
ды́мна-шэ́рымі |
| М. |
ды́мна-шэ́рым |
ды́мна-шэ́рай |
ды́мна-шэ́рым |
ды́мна-шэ́рых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
жамчу́жна-шэ́ры
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
жамчу́жна-шэ́ры |
жамчу́жна-шэ́рая |
жамчу́жна-шэ́рае |
жамчу́жна-шэ́рыя |
| Р. |
жамчу́жна-шэ́рага |
жамчу́жна-шэ́рай жамчу́жна-шэ́рае |
жамчу́жна-шэ́рага |
жамчу́жна-шэ́рых |
| Д. |
жамчу́жна-шэ́раму |
жамчу́жна-шэ́рай |
жамчу́жна-шэ́раму |
жамчу́жна-шэ́рым |
| В. |
жамчу́жна-шэ́ры (неадуш.) жамчу́жна-шэ́рага (адуш.) |
жамчу́жна-шэ́рую |
жамчу́жна-шэ́рае |
жамчу́жна-шэ́рыя (неадуш.) жамчу́жна-шэ́рых (адуш.) |
| Т. |
жамчу́жна-шэ́рым |
жамчу́жна-шэ́рай жамчу́жна-шэ́раю |
жамчу́жна-шэ́рым |
жамчу́жна-шэ́рымі |
| М. |
жамчу́жна-шэ́рым |
жамчу́жна-шэ́рай |
жамчу́жна-шэ́рым |
жамчу́жна-шэ́рых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
жаўтава́та-шэ́ры
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
жаўтава́та-шэ́ры |
жаўтава́та-шэ́рая |
жаўтава́та-шэ́рае |
жаўтава́та-шэ́рыя |
| Р. |
жаўтава́та-шэ́рага |
жаўтава́та-шэ́рай жаўтава́та-шэ́рае |
жаўтава́та-шэ́рага |
жаўтава́та-шэ́рых |
| Д. |
жаўтава́та-шэ́раму |
жаўтава́та-шэ́рай |
жаўтава́та-шэ́раму |
жаўтава́та-шэ́рым |
| В. |
жаўтава́та-шэ́ры (неадуш.) жаўтава́та-шэ́рага (адуш.) |
жаўтава́та-шэ́рую |
жаўтава́та-шэ́рае |
жаўтава́та-шэ́рыя (неадуш.) жаўтава́та-шэ́рых (адуш.) |
| Т. |
жаўтава́та-шэ́рым |
жаўтава́та-шэ́рай жаўтава́та-шэ́раю |
жаўтава́та-шэ́рым |
жаўтава́та-шэ́рымі |
| М. |
жаўтава́та-шэ́рым |
жаўтава́та-шэ́рай |
жаўтава́та-шэ́рым |
жаўтава́та-шэ́рых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)